Dichterbij | Zuster Immaculata

Zuster Immaculata

Het zijn verwarrende tijden, de wereld, ons leven staat op zijn kop. Dat brengt veel narigheid met zich mee, daarover heb ik al meermaals geschreven. Maar nu iets heel anders. Doordat er zo veel in ons leven wegvalt, vallen opeens andere dingen op, andere dingen worden belangrijk. Zo is het ook met boeken en gedichten, die krijgen in deze situatie een andere lading. Ze spreken nu meer tot de verbeelding, opeens raken ze je. Een gedicht dat me altijd al aansprak maar mij nu opeens zoveel meer zegt, is het gedicht Roeping (voor de Zusters van Liefde te Weert) van Gerard Reve, al van 1979. Een ode aan de mensen die in stilte de zorg voor anderen op zich nemen, al dan niet betaald:

Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar
verlamde oude mensen wast, in bed
verschoont, en eten voert,
zal nooit haar naam vermeld zien.
Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij vóór dit,
of tegen dat is, het verkeer verspert,
ziet ‘s-avonds reeds zijn smoel op de tee vee.
Toch goed dat er een God is.

Maar zo zijn er natuurlijk nog wel meer boeken te noemen. Ik moet denken aan het enige boek van dezelfde Gerard Reve dat ik ooit heb gelezen, zijn debuutroman De Avonden. Het gaat over een jongeman die zich stierlijk verveelt in een verstikkende omgeving. Er gebeurt bijna niks, de verveling en de leegheid druipen ervan af. Ik vrees dat het voor veel mensen in deze tijd waarin we weinig kunnen en mogen erg dichtbij komt. Misschien wel ongemakkelijk dichtbij.

Voor mij als christen krijgen tal van bijbelteksten opeens veel meer betekenis in deze tijd van zorgen en angsten. Ik verdiep me de laatste tijd weer wat in mijn familiegeschiedenis en zo kwam ik op mijn grootmoeders rouwkaart een tekst van Augustinus tegen, een kerkvader uit de 5de eeuw: 'Onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U'. Dat spreekt mij nu veel meer aan dan bij haar overlijden in 1976.

En dit voorjaar kocht ik bij Messink & Prinsen het boekje De Pest van Albert Camus. Ik had er al vaak over gehoord, maar deze klassieker uit de Franse literatuur had ik nog niet gelezen. Het is een beklemmend boek over een stad in Algerije waar begin vorige eeuw opeens de pest uitbreekt. De stad wordt door de autoriteiten volledig afgesloten, niemand mag er meer in of uit. En ondertussen vallen er duizenden doden. Dat doet wat met mensen. Camus beschrijft het heel herkenbaar. Gewone burgers, bestuurders, ondernemers, profiteurs, mensen in de zorg, helden, boeven en schlemielen, je kan het zo naar onze tijd verplaatsen. Camus houdt ons een spiegel voor. En dat is één van de belangrijkste aspecten van kunst, het geeft je inzicht in de wereld om je heen, in jezelf. Een leestip voor u/jou?