Stolperstein voor huisarts Joop der Weduwen

AALTEN – In het bijzijn van een groot aantal belangstellenden is op vrijdag 31 maart, 78 jaar en één dag nadat Aalten op Goede Vrijdag is bevrijd, een Stolperstein geplaatst voor huisarts Joop (Johannes) der Weduwen. Bij het bijzondere moment zijn familieleden en nazaten van Der Weduwen aanwezig. Er worden mooie woorden gesproken en er is een moment van stilte.

Door Karin Stronks

De genodigden zijn getuige van een bijzonder programma op deze vrijdag. Naast het plaatsen van een Stolperstein voor huisarts Joop der Weduwen wordt in de raadszaal van het gemeentehuis in Aalten het boek ‘Johannes der Weduwen, een vader voor velen’, geschreven door Henk Vis, gepresenteerd. Na de plechtigheden is er tijd voor ontmoeting bij het Nationaal Onderduikmuseum onder het genot van een hapje en drankje.
De gasten worden ontvangen in het Nationaal Onderduikmuseum. Gerda Brethouwer, directeur van het museum, spreekt de genodigden toe. Rond de klok van twee uur begeeft het gezelschap zich naar de karakteristieke witte woning aan de Landstraat, waar decennialang een huisartsenpraktijk gevestigd is geweest. Huib der Weduwen is de laatste die hier als huisarts heeft gewerkt. Hij woont hier nog altijd met zijn vrouw Louise.
De plek waar het Stolperstein geplaatst wordt, is al voorbereid. Henk Vis draagt het koperen plaatje dat bevestigd is op een vierkant blok steen. Hij loopt naast Marion der Weduwen, dochter van Joop. Wim Jansen plaatst samen met een collega zorgvuldig het Stolperstein onder toeziend oog van de tientallen genodigden. Op het koperen plaatje staat ‘Hier woonde Johannes der Weduwen. Geb. 1902. In verzet doodgeschoten 23 – 1 – 1945 Apeldoorn.  

Verzet
Henk Vis vertelt kort over de verzetsactiviteiten van Joop der Weduwen. De huisarts raakt in de Tweede Wereldoorlog betrokken bij het verzet. Hij biedt medische hulp aan Joodse onderduikers en helpt mensen die door de bezetters worden gezocht. In januari 1945 gaat hij naar Den Haag om te pleiten voor betere leefomstandigheden voor dwangarbeiders die in kamp Rees tewerk zijn gesteld. Op de terugweg, 23 januari 1945, slaat het noodlot toe. Het voertuig waarin Der Weduwen zit wordt beschoten, waarbij de 42-jarige huisarts om het leven komt.
Marion der Weduwen spreekt de genodigden toe. “Ik sta hier met gemengde gevoelens. Aan de ene kant blij om deze bijzondere gebeurtenis van vandaag, en aan de andere kant, als ik naar de voordeur achter me kijk bekruipen me gevoelens van onzekerheid, verdriet, chaos, ontreddering, stress, allemaal gevoelens die ik hier als kind tijdens de oorlogsjaren heb ervaren. En die ik mijn hele leven bij me gedragen heb. Mijn vader werd eind januari 1945 hier uit huis gedragen. Onze moeder was toen 40 jaar en wij als kinderen 15, 13, 10, 7 en 5 jaar oud.”
Ze vervolgt: “Ben je trots op je vader, werd mij gevraagd. Ik, trots op mijn vader? Nee dat gevoel ken ik niet. Bovendien… wat is trots zijn op iemand? Ik heb wel grote waardering voor de keuzes die hij in zijn leven gemaakt heeft… ondanks het feit dat die keuzes voor de achterblijvers grote gevolgen hebben gehad.”
“Ik wil hier in het bijzonder mijn overleden broer Erik noemen. Hij werd vaak door zijn vader ingeschakeld bij moeilijke klussen. Tijdens zijn leven heeft Erik zich ingezet om de Aaltense verzetsstrijders een waardige plek te geven om hen te gedenken. Dat is gelukt… Het monument staat op de markt, midden in het centrum van Aalten. Stel dat Erik vanaf een wolkje mee zou kunnen kijken… dan zou hij blij, verrast en tevreden zijn.”

Bijzonder
Marion voelt het als bijzonder dat hier een Stolperstein, struikelsteen, is gelegd ter nagedachtenis aan haar vader. Ze bedankt Henk Vis en haar neef Huib die de steenlegging mogelijk hebben gemaakt. En besluit haar toespraak met een gedicht dat haar overleden broer Joop in de nalatenschap van Erik heeft gevonden.
“Wie mij zegt: ‘t is al zo lang geleden, Dat zij met ons waren, Naar hen gaan onze gedachten uit. Het was gisteren, En voor ons blijft het heden, Draag mij steeds weer hun namen aan. Dit is geen verleden, Dat weg kan drijven, Geen herinnering die, kan vergaan als as. Zij zullen in ons midden blijven, Omdat het voor ons, pas gisteren was.”
Het is de tweede keer dat in Aalten een Stolperstein is geplaatst voor een niet-Joodse persoon. In buurtschap Dale is voor Hendrik Wiggers een Stolperstein geplaatst. Initiatiefnemer voor het plaatsen van Stolpersteine is de Duitse kunstenaar Günther Demnig. De vierkante koperen plaatjes, met namen gegraveerd, herinneren aan Joodse slachtoffers van het nationaalsocialisme.