40 Jaar Bewaar ‘t Olde: Kerkje De Rietstap
CultuurDINXPERLO - Vorig jaar bestond Stichting Bewaar ´t Olde (BtO) 40 jaar. Door coronamaartregelen kon er weinig aandacht aan besteed worden. Op 27 augustus wordt het op passende wijze gevierd in het Kulturhus. Gedurende de zomer verschijnt er in De Band elke twee weken een artikel over BtO waarin elke keer een ander aspect van BtO centraal staat.
Door Marijke Verschoor-Boele
Landgoed De Rietstap
Op het industrieterrein van Dinxperlo, aan de Meniststraat, in de richting van grensovergang Dinxperlo-west ligt het landgoed De Rietstap. Oorspronkelijk was het landgoed in handen van de graven van Culemborg en werd het gepacht door Bernd te Rietstap. De toenmalige naam van havezate de Rietstap is waarschijnlijk ‘Reestap’ geweest, wat grens betekende. Na verloop van tijd, in 1874, werd Gerhard Hendrik te Rietstap eigenaar van het landgoed. Bij zijn overlijden liet hij een groot deel van zijn bezittingen na aan de Congregatie van de Zusters der Liefde te Tilburg met als voorwaarde dat havezate de Rietstap omgebouwd zou worden tot een klooster annex ziekenhuis en dat er een bewaarschool in Dinxperlo gesticht zou worden. De Congregatie wees de erfenis af omdat de plaatselijke bevolking grotendeels protestant was. De erfenis ging toen naar een neef, Mr. Theodore Marie Theophille te Rietstap, notaris in den Haag. Ook hij moest aan een voorwaarde voldoen: er moest een kapel worden gebouwd met daarin een schilderij met de voorstelling: de kruisiging van Jezus.
Kerkje de Rietstap
In het testament werden geen eisen gesteld aan de grootte van het te bouwen kapelletje of kerk. De heer te Rietstap besloot daarop om vergunning aan te vragen voor een kerkje met een afmeting van 6.40 meter lang, 4.50 meter breed en 5 meter hoog. De gemeente verleende de vergunning en in 1911 werd het kerkje gebouwd.
Uiterlijk kerkje de Rietstap
Het kerkje is gebouwd in neogotische stijl, aan de rand van het erf van de woonboerderij de Rietstap. De kleine kerk heeft het uiterlijk van een kerk door de vijf meter hoge toren die spits toeloopt. In het kleine torenkamertje in de toren hangt het klokkentouw voor de klok. Het dak van de kapel heeft aan de andere kant van de toren een driehoekig aflopende uitbouw. Verder heeft de kerk twee spitsboogvensters met gietijzeren versieringen. De kleine kerk is nooit ingewijd als plek voor een godsdienstige bijeenkomst. Door de jaren heen heeft het kerkje dienstgedaan als varkensstal, bergruimte en kippenhok. “Ik weet nog dat er varkens en kippen waren”, vertelt Johanna Hesselink, bestuurslid van werkgroep kerkje de Rietstap, onderdeel van Bewaar ´t Olde.
Start huidige functie
In 1975 ontstond er hernieuwde aandacht voor het kerkje. Tijdens Dinxperlo Bloemendorp had een groepje amateurs een expositie in het vervallen kerkje gehouden. In 1977 werd het kerkje rijksmonument en in 1979 kocht de gemeente het landgoed de Rietstap. Echter wat moest men aan met het inmiddels zo vervallen kerkje? In overleg met Monumentenzorg besloot men het kerkje een stukje te verplaatsen, zodat de uitbreiding van het industrieterrein, verder kon plaatsvinden. Met de verplaatsing werd ook de restauratie aangepakt. In 1984 schonk de gemeente het gebruik van kerkje de Rietstap aan Bewaar ´t Olde en werd het een gratis expositieruimte. Zo werd het resultaat van de gierigaard Mr. Theodoor Theophille te Rietstap opengesteld voor iedereen.
Werkgroep kerkje de Rietstap
Al elf jaar is Thea Veerbeek lid van de werkgroep kerkje de Rietstap. Zij is hét gezicht van het kerkje, onderhoud de contacten met de exposanten en zorgt voor de persberichten. Johanna Hesselink is vijf jaar bestuurslid van de werkgroep. Zij zorgt voor de schoonmaak van het kerkje, de notulen en helpt Thea waar nodig. “Het bestuur bestaat uit vijf leden; Henk Ormel is voorzitter, Han Keuper is penningmeester, Sonja Rexwinkel zorgt voor de vertalingen in het Duits en de contacten met de Duitse pers en wij tweeën”, vertelt Thea terwijl ze op Johanna en zichzelf wijst, “Daarnaast hebben we achttien vrijwilligers. Zij zijn om beurten aanwezig als het kerkje open is. Ik werd gevraagd door de huidige voorzitter van BtO, Bertie Bussink. Hij wist dat ik wel wat met kunst heb.”
Exposities
‘We willen in het kerkje elke keer wat anders laten zien. Soms zijn het schilderijen, dan foto’s of beelden. Vaak hebben we ook mensen die voor de eerste keer exposeren en die moet je soms best wel een beetje overhalen”, merkt Thea op. Johanna herinnert zich nog de expositie enkele jaren geleden van de Dinxperlose Gerrit Grievink. “Het kerkje was stampvol. En dat zie je tegenwoordig niet vaak in een kerk”, lacht ze, “Het leuke ware ook de verhalen van de mensen over wat Gerrit met zijn houtsnijwerk van een stuk boom uit hun tuin gemaakt had.”
“We hebben ook vaak Duitse kunstenaars”, vertelt Thea verder, ‘Ik herinner me nog een kunstenaar die een prachtige standaard had ontworpen voor een leesbril. Kunst gecombineerd met iets praktisch, dat is toch mooi.”
Kleinste kerkje?
Sinds 2013 is kerkje de Rietstap niet meer het kleinste kerkje van Nederland. In Kallenkote (Overijssel) werd een houten kerkje gebouwd van vier bij zes meter, dus nog kleiner. “Niet waar”, reageert Thea, “Ons kerkje is het kleinste monumentale kerkje. En dat is het!”
Openingstijden
Kerkje de Rietstap is elke zondag geopend van 14.00 tot 17.00 uur. In de maanden juli en augustus ook op woensdag van 14.00 tot 17.00 uur.
Wordt vervolgd
