Pas op straks! Bijzondere straatnamen

AALTEN - Afgelopen zomer werden twee straatnaamborden van de Pakkebierweg ontvreemd. Blijkbaar is die straatnaam aantrekkelijk voor een bepaald soort publiek. Maar weghalen kan natuurlijk niet. Dus breng die borden zo snel mogelijk terug naar de gemeente, want ze kosten geld, is de oproep van velen! Deze gebeurtenis zet ons echter wel op het spoor van bijzondere straatnamen in de gemeente.

Door Jos Wessels

Vragen bij straatnamen
Er zijn nogal wat vreemde straatnamen in Aalten. Nieuwkomers valt dat het meest op en stellen zich daar vragen bij.
Waar moet je voor oppassen op de Pasopweg? Kunnen we nu al naar de Straksweg of moeten we nog even wachten? Waar beknibbelen de bewoners van de Knibbelweide op? Woonden aan het Armenpad alleen maar arme mensen? Hoe kan het dat twee zandwegen nabij de Aladnaweg Servaasweg en Sarfatweg heten, namen die erg op elkaar lijken? En waarom heet de verbreding in de Nijverheidsweg eigenlijk De Wieber?
Die laatste vraag intrigeerde met name Wiebe en Jannie van Dijk. Zij wonen nog maar kort in de wijk Kobus en verbaasden zich over de vreemde straatnamen. Zij namen contact op met onze redactie.

Straatnaamgeving
De straatnaamgeving in onze gemeente is een zaak van Burgemeester en Wethouders, die eerst advies vragen aan de Commissie Cultureel Erfgoed. Vroeger gaf de gemeenteraad namen aan de straten. Dat gebeurde voor het eerst in 1933, toen de bebouwde kommen van Aalten en Bredevoort straatnamen kregen. Het buitengebied had nog heel lang een buurtschapsletter gevolgd door een nummer. Bijvoorbeeld B112 (Barlo) of D204 (Dale). Pas in 1965-1966 werden de wegen in het buitengebied benoemd. De zandwegen zonder aanwonenden moesten wachten tot 2010. In dat jaar kregen de gängeskes in Aalten ook een officiële naam. In Bredevoort werden paden en gängeskes pas in 2018 benoemd. De nieuwste straatnaam is ’t Heuksken, de naam van de nieuwe steeg tussen de Hoekstraat en de Hogestraat.
In de naamgeving zit een bepaalde willekeur. Meestal koos men een Nederlandse naam, maar soms nam men de Achterhoekse variant. Vaak sloot men aan bij historische namen, maar een enkele keer koos men voor een volksnaam of de vorm van het straatbeeld.

Verklaringen
Nu de antwoorden op de eerder gestelde vragen. De Pasopweg in Lintelo leidt naar boerderij Pasop die zelf het adres Beunkdijk 13 draagt. De naam Pasop duidt erop dat de bewoners in vroeger eeuwen toezicht moesten houden op het vee dat toen vrij rond liep op de markegronden.
De Straksweg in Barlo is genoemd naar boerderij Straks op nummer 1. De herkomst van die naam is niet bekend.
De Pakkebierweg in Dale is genoemd naar boerderij Pakkebier op nummer 1. Lang geleden woonde hier de familie Pakkebier.
De Knibbelweide in de wijk Kobus is vernoemd naar een oude veldnaam in dit gebied.
Aan het Armenpad tussen Hogestraat en Dalweg woonden vroeger inderdaad alleen arme mensen. Hier stonden vier eenkamerwoningen van de katholieke kerk. De bewoners kregen van de kerk hout, turf, graan en textiel en één keer per week een warme maaltijd. De huisjes hadden hun adres aan de Hogestraat (23 tot 31). In 1937 zijn de huisjes opgeruimd. Nog steeds ontbreken in de Hogestraat de genoemde huisnummers.
De Servaasweg en de Sarfatweg zijn beide genoemd naar de Servaashoeve, Aladnaweg 23. De boerderij was eigendom van Servaas van Leuven, huisarts te Aalten van 1836 tot 1898. Bijbelvaste Barlo-ers hebben blijkbaar later de link gelegd met de weduwe van Sarfat, waar de profeet Elia logeerde.
De Wieber tenslotte is genoemd naar zijn vorm; de Nijverheidsweg werd hier opgesplitst om de zijweg naar het plan Kobus te realiseren en kreeg daardoor de vorm van een wiebertje.