Hans de Beukelaer verrast met Koninklijke onderscheiding

Al 30 jaar bezig met streekgeschiedenis en uitgeven van boeken

Door Bernhard Harfsterkamp

AALTEN – Op Nieuwjaarsdag kreeg Hans de Beukelaer tot zijn grote verrassing een Koninklijke onderscheiding. Burgemeester Anton Stapelkamp spelde hem op. Hij werd meteen Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Volgens de burgemeester is zo’n hoge onderscheiding zeldzaam. De Beukelaer werd ridder, omdat zijn werk niet alleen van betekenis is voor de gemeente Aalten, maar ook voor de Achterhoek en Liemers.

Aanleiding: 30-jarig bestaan uitgeverij
Voor de uitreiking is bewust voor de Nieuwjaarsdag gekozen, want op 1 januari bestond zijn uitgeverij Fagus 30 jaar. Fagus is het Latijnse woord voor beuk. Pieter en Alexander van der Graaff, vrienden van de Beukelaer, en zijn nicht Remke de Beukelaer hebben het initiatief genomen om de onderscheiding voor hem aan te vragen. Ze hadden dit al willen doen voor het 25-jarig bestaan van zijn uitgeverij in 2016. Ze waren toen te laat om het nog op tijd voor elkaar te krijgen. “Dan doen we het wel als zijn uitgeverij 30 jaar bestaat.” Toen Hans de Beukelaer met zoon Joost kwam aanrijden, was hij verbaasd een groep mensen aan te treffen voor de oude RABO-bank in IJzerlo, waar hij al jaren woont en waar zijn uitgeverij is gevestigd. “Ze hebben een feestje georganiseerd, omdat mijn uitgeverij 30 jaar bestaat”, was zijn eerste gedachte.

Altijd bereid kennis te delen
Nadat zijn oog op burgemeester Anton Stapelkamp was gevallen, begon hij te vermoeden dat er meer aan de hand was. De burgemeester liet hem niet lang in de spanning. Hij legde uit waarom hij de onderscheiding kreeg. De Beukelaer heeft met zijn uitgeverij inmiddels bijna 300 boeken uitgegeven. Kinderboeken, gedichten, romans, gedenkboeken, historische boeken, persoonlijke verhalen, boeken over sport en koken, de fondslijst van uitgeverij Fagus is veelzijdig. De historische boeken over de Achterhoek en Liemers, waarvan zo’n 60 van hemzelf vormen een belangrijk onderdeel van de boeken, die hij uitgaf. “De uitgeverij is een podium waar verhalen aan het licht komen, die anders in het verborgene zouden blijven. Tastbare verhalen over mensen, bedrijven, gebeurtenissen, die samen het karakter en de cultuur van onze streek weergeven”, is te lezen in het toelichtende persbericht van de gemeente. De uitgeverij was echter niet de enige reden om hem te onderscheiden. Belangrijk was ook dat de Beukelaer altijd bereid is om zijn uitgebreide historische kennis met anderen te delen.

Voordracht door diverse organisaties ondersteund
De voordracht werd dan ook ondersteund door de Ludgerkring, die hem zo’n 30 jaar geleden vroeg om de geschiedenis van de Katholieke kerk in Aalten te beschrijven. Het resulteerde in de “prachtige uitgave Sint Helena’s Ommegang”. “Men bewonderde zijn passie voor het onderwerp en ook zijn historische deskundigheid, visie op vormgeving en inspirerende attitude.” De Beukelaer is zelf van Katholieke huize en onderzocht daarom graag de geschiedenis. Ook de Oudheidkundige Vereniging Aalten Dinxperlo Wisch, het Nationaal Onderduikmuseum en de Synagoge ondersteunden de aanvraag. Voor de synagoge heeft hij uitgebreid onderzoek gedaan en veel mensen geïnterviewd. Al dat werk heeft geresulteerd in een boek “Zij waren Aaltenaren als wij”. “Dit heeft hij belangeloos ter beschikking gesteld voor educatieve doeleinden. Bijvoorbeeld voor een grootschalig project met scholen tijdens de herdenking van 65 jaar bevrijding in 2010.” Het boek heeft zelfs geleid tot het samenstellen van leskoffers die door het Nationaal Onderduikmuseum aan basisscholen worden uitgeleend. “Mooi om te zien hoe iemand met een Rooms-Katholiek verleden juist de geschiedschrijver werd van het toch vooral als protestants bekend staande dorp Aalten”, zei burgemeester Stapelkamp.

Met dank aan zijn vader
Hans de Beukelaer was niet alleen verrast, maar raakte ook ontroerd toen hij de onderscheiding kreeg. Hij had het totaal niet verwacht. Later zei hij dat hij vooral ontroerd was, omdat vrienden en familie de moeite hadden genomen om de onderscheiding bij de gemeente aan te vragen. “Mijn vader en moeder zouden trots zijn geweest.” Zijn vader heeft er indirect aan bijgedragen, dat de Beukelaer in de geschiedschrijving en het uitgeverswezen is terecht gekomen. In 1981 voltooide hij zijn studie sociale en culturele antropologie, maar werk vond hij nog niet meteen. Zijn vader vroeg op een dag aan burgemeester Bekius of die niets te doen had voor zijn zoon. Die bracht hem in contact met Henk Krosenbrink, bekend streekhistoricus en toen directeur van het Staring Instituut. De Beukelaer ging eerst als vrijwilliger en later betaald aan de slag voor het Instituut. Dat leidde tot “Nijver in het groen”, de geschiedenis van de industrie in de Achterhoek en Liemers, dat nog steeds als standaardwerk wordt beschouwd. De vraag van de Ludgerking of hij in de geschiedenis van katholiek Aalten wilde duiken, leidde er toe dat hij besloot zijn uitgeverij in 1991 op te richten.

Gepeperde mening
“Mag je nu je ridder bent ook mensen doden”, was de eerste reactie van zijn zoon Joost, waarna hem werd uitgelegd dat dit niet de bedoeling was. Hans de Beukelaer is iemand die er niet voor terug deinst om zo nu en dan zijn gepeperde mening te laten horen. Dat bleek ook wel tijdens het bescheiden feestje op afstand buiten voor de uitgeverij. Ondanks alle waardering die hij krijgt, vindt hij nog steeds dat er meer gebruik van zijn kennis had kunnen worden gemaakt. Hij ziet publicaties verschijnen, waaruit blijkt dat de schrijvers en samenstellers zich niet voldoende in de streekgeschiedenis hebben verdiept. “Als ze mij hadden geraadpleegd …” Nadat dit was gezegd, was de Beukelaer vooral blij met alle positieve reacties, die inmiddels ook via de sociale media binnen stroomden. Zijn werk is in ieder geval niet onopgemerkt gebleven.