Vrijheid vieren aan tafel met de buren

DINXPERLO – Vorig jaar zaten er op 5 mei 200 mensen aan tafel, dit jaar zijn dat er 400. In 2025 worden er zelfs 800 gasten verwacht. De Vrijheidsmaaltijd is een groot succes in Dinxperlo en Süderwick waar Nederlanders en Duitsers met elkaar omgaan alsof er geen grens meer is en de Tweede Wereldoorlog steeds meer als een verre echo uit het verleden klinkt.

Door Henk Waninge

Natuurlijk wordt er over de oorlog gesproken maar het accent valt op het leven in vrijheid. Dat vier je samen, met je buren, met de voormalige vijand, die in veel gevallen een vriend is geworden. En dat gebeurt op 5 mei aan lange tafels waarop een vrijheidsmaaltijd wordt geserveerd.

Zo moet het ongeveer gegaan zijn in 2023 toen in Dinxperwick (samentrekking van Dinxperlo en Süderwick) tweehonderd mensen van een vrijheidsmaaltijd genoten en met elkaar van gedachten wisselden. Zo zal het ook op komende Bevrijdingsdag gaan maar dan met een dubbel aantal gasten. Daarmee is de Vrijheidsmaaltijd op het Prins Clausplein in Dinxperlo een van de grootste van het land.

Een van de animatoren is Marijke Verschoor-Boele (65), voorzitter van de werkgroep Vrijheidsmaaltijd. De Dinxperlose, tevens voorzitter van het Grenslandmuseum en zakelijk leider van het Nationaal Onderduikmuseum, vertelt met aanstekelijk enthousiasme over het project dat ze grensoverstijgend noemt.

“We haken in op een landelijk initiatief van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, dat al gauw een succes werd in tal van plaatsen. ‘Zo’n vrijheidsmaaltijd is beslist iets voor ons, voor de grensplaatsen Dinxperlo en Süderwick’, dacht ik een paar jaar geleden, en zo is het balletje gaan rollen. We hebben contact gezocht met onze Duitse buren en die bleken te porren voor het idee om samen de vrijheid te vieren. Dat is best opmerkelijk. Tal van mensen, middenstanders en organisaties zetten zich nu in voor dit project. Zo krijgen we onder anderen subsidie van de gemeente Aalten, Stadt Bocholt en de bibliotheek. We stelden dit jaar voor om het evenement op 9 mei, de Dag van Europa, te organiseren, maar onze oosterburen gaven de voorkeur aan 5 mei. Veel Duitsers, zo heb ik gemerkt, vinden het heel bijzonder hoe wij Bevrijdingsdag vieren.”

Programma
Er wordt die dag een zes uur durend programma gepresenteerd. Dat begint om 10.00 uur met een oecumenische, Nederlands-Duitse viering in de Dorpskerk. De predikanten van de protestantse gemeente Dinxperlo, de evangelische kerk en de rooms-katholieke St. Michaëlskirche uit Süderwick bereiden samen een dienst voor met als thema Vrijheid. Ook andere geloofsgemeenschappen zijn betrokken bij dit initiatief.

Om 11.30 uur gaat men aan tafel op het Prins Clausplein. Wie mee wil eten, betaalt twee euro voor een placemat (te koop bij de Jumbo, het Grenslandmuseum in Dinxperlo, Bäckerei Gerads in Süderwick en Freiwilligersagentur in Bocholt). Als er nog placemats over zijn, worden die verkocht aan het begin van de maaltijd. Die begint met een gezamenlijke toost op de Vrijheid. Dan worden (Koreaanse) tomatensoep en broodjes geserveerd. Het recept van de soep is van You Tube-kok Nick Toet. Het Winterswijkse duo Yvonne Tangelder en Willem te Voortwis zal de lunch muzikaal omlijsten.

Verschoor-Boele: “We gaan ervan uit dat de deelnemers aan de maaltijd met elkaar in gesprek gaan over tal van onderwerpen, zoals de oorlog, de vrijheid en dat die niet vanzelfsprekend is. Denk aan de huidige verschrikkingen in de Oekraïne en Gaza. Net als vorig jaar zijn er zogenaamde happertjes gemaakt, waarop stellingen en spreuken in het Duits en Nederlands staan die als inspiratiebron dienen. Je kunt van tafel naar tafel hoppen, je bent niet veroordeeld tot een vaste plek.”

Het middagprogramma vindt in de Dorpskerk plaats en begint om 14.00 uur. Een Duitser en een Nederlander vertellen ieder een persoonlijk verhaal over het thema Vrijheid en het leven aan de grens. Tevens wordt een film getoond over de Winterswijkse kunstschilder Max van Dam, die vermoord werd in het vernietigingskamp Sobibor. De maker, Lex Schellevis, zal de film inleiden. De muzikale noot wordt verzorgd door het Nederlands/Duitse koor Vision.

Jongeren
Dit interview vindt plaats in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten, dat op 5 mei gratis toegankelijk is. Het is op dat moment een komen en gaan van scholieren en studenten die zo het nodige leren over de Tweede Wereldoorlog, de wereld waarin zij opgroeien en waarin vrijheid niet zo vanzelfsprekend is. Ook de Vrijheidsmaaltijd komt ter sprake.

Er wordt wel eens gezegd dat jongeren niet of nauwelijks geïnteresseerd zijn in de Tweede Wereldoorlog (’oude meuk’). Marijke Verschoor-Boele, die ook docent Nederlands en Geschiedenis is, heeft een heel ander beeld. “De meesten zijn oprecht geïnteresseerd en onder de indruk. In het museum werken we met allerlei opdrachten en stellingen om zodoende debat en discussie aan te zwengelen. En daarbij komt niet alleen het verleden maar ook het heden, denk aan de Oekraïne, ter sprake. Behalve Nederlandse jongeren zien we ook veel Duitse jongeren. Die krijgen op school Holocaust-educatie, een verplicht vak. Ze zijn zich zeer bewust van het verleden.“

Terug naar de grensoverschrijdende en grensoverstijgende Vrijheidsmaaltijd in Dinxperlo. Wat willen de initiatiefnemers hier nu mee bereiken? “Dat we op een respectvolle manier met elkaar leren omgaan en begrip hebben voor elkaars waarden en normen. Natuurlijk zijn er verschillen maar er zijn ook veel overeenkomsten, zeker als je aan de grens woont. Neem alleen al de taal, het dialect, het Nedersaksisch. Veel mensen leven in een bubbel, ik zou graag zien dat zij uit die hokjes komen en contact met elkaar zoeken. Zo’n gezamenlijke maaltijd kan daarbij een wezenlijke bijdrage leveren. Daarnaast hoop ik dat de mensen genieten van de maaltijd, het ongedwongen samenzijn en van het met elkaar vieren van de vrijheid”, besluit Marijke Verschoor-Boele.