Sallo wil straatnamen voor Britse oorlogshelden

8 november 2022, 13:15 Maatschappij Aalten

AALTEN - Verschillende Britse soldaten verloren hun leven tijdens de bevrijding van Aalten aan het einde van de Tweede Wereldoorlog; op 30 maart 1945 waren het de regimenten Grenadier Guards en Irish Guards die de Duitse bezetter uit het Achterhoekse dorp verjoegen. Aaltenaar Sallo van Gelder vindt dat de dertien gestorven soldaten het verdienen om geëerd en in herinnering gehouden te worden met straatnamen. Hij strijdt daar al jaren voor. Tot nu toe wil de gemeente Aalten er niet aan. Tot frustratie en verdriet van Van Gelder, die echter niet opgeeft. Inmiddels is er enkele weken geleden wel een monument geplaatst bij de sporthal op de hoek met de Bevrijding (!), maar volgens Van Gelder hebben straatnamen veel meer impact. Tot overmaat van ramp bleek het gedenkteken ook nog een storende fout te bevatten: er stond ‘bevijders’ in plaats van ‘bevrijders’, een fout die inmiddels wel hersteld is.

Door Mark Ebbers

Sallo van Gelder overleefde zelf als Joods jongetje op weg naar de kampen de oorlog doordat hij werd opgepikt door een als non verklede jonge vrouw. De oorlog laat hem nooit los, hij schreef een boek over zijn eigen leven en gaf talloze interviews.
Tegen het einde van de oorlog kwam hij via een onderduikadres in Arnhem weer terug in Aalten, waar hij ook weer zat ondergedoken totdat de Duitsers verdreven waren. Door Britse soldaten, waarvan verschillenden het leven lieten in de laatste dagen van de gevechten om Aalten. Van Gelder kon verder met zijn leven, hoe zwaar dat soms ook was, maar de levens van die jonge soldaten waren afgebroken, geëindigd in een voor hen onbekende plaats, in een onbekend land, ver van huis.

25 jaar in actie voor straatnamen
Van Gelder voert al sinds 1997 actie om Aaltense straatnamen naar de jonge oorlogshelden vernoemd te krijgen. Dat vindt hij beter dan een gedenkteken. “Straatnamen hebben veel meer effect, ze gaan per post de wereld over, veel meer mensen worden er zo mee geconfronteerd. Iedere gesneuvelde wordt persoonlijk erkend.”
In 2010 sprak hij met verschillende media over de zaak, regionale en landelijke. Nu, in 2022, heeft hij eigenlijk nog niets bereikt, tot zijn spijt. In januari van dit jaar schreef hij de politieke partijen in de gemeente Aalten aan. In februari volgde (opnieuw) een afwijzing door de gemeente. In april herhaalde de gemeenteraad de afwijzing.

Te weinig straten?
Van Gelder over een discussie met het gemeentebestuur: “In een gesprek met een wethouder zei deze: Wij hebben er wel wat aan gedaan, wij hebben het verzet en de bevrijding benoemd als kleine woonwijkjes. Waarop ik geantwoord heb: Wij hebben de Piet Heinstraat, de Trompstraat, de Admiraal de Ruyterstraat enzovoorts. Waarom hebben jullie die wijk dan geen Zeeheldenbuurt genoemd? Wat heeft Tromp bijvoorbeeld voor Aalten gedaan trouwens? Hij zei verder: Wij hebben ook geen dertien straten beschikbaar als wij geen nieuwe woonwijk gaan bouwen. Mijn antwoord was dat die Engelse jongens ook op verschillende plaatsen zijn gesneuveld, rondom Aalten, dus ze hoeven ook niet per se in dezelfde wijk te worden vernoemd. Bovendien, als de gemeente denkt dat er voorlopig niet zo veel straten in Aalten komen, dan kunnen ze de vernoeming toch schriftelijk vastleggen voor de toekomst.” Geërgerd: “Intussen bedenken ze wel onzinnamen als Knibbelweide.”

‘Een kind
verliezen is
alsof er
een stuk van
je ziel wordt
weggerukt’

Sallo vindt dat de gemeente er best een mouw aan kan passen, de omgekomen Britse soldaten die gesneuveld zijn bij de bevrijding van zijn dorp verdienen het: “Als zij hun jonge levens hebben moeten geven voor een land en een plaats waar ze geen enkele verbinding mee hebben, dan is het toch maar een kleine waardering van de gemeente Aalten om hun te eren en straatnamen naar hen te vernoemen, of zie ik het verkeerd?”

‘Zalf op een wond’
“Mensen die een kind verloren hebben, kunnen invoelen wat het betekent om een kind te verliezen en zelfs niet te kunnen begraven. Voor de ouders blijft het hun hele leven een groot gemis, al hebben soms ze nog meer kinderen. Maar die ene die missen ze hun hele leven en ze gaan daar ook hun hele leven gebukt onder. Als de ouders en familie te horen krijgen dat er een straatnaam naar hun gesneuvelde zoon, dochter, broer of zuster wordt vernoemd, dan is dat als zalf op hun rauwe wond.”
Sallo van Gelder weet het uit eigen ervaring: “Een kind verliezen is alsof er een stuk van je ziel wordt weggerukt.”

Monumentmisser
Het geplaatste monument met de aanvankelijke taalmisser maakt bij hem emoties los, en niet alleen positieve: “Wat betreft het monumentje dat ze hebben geplaatst nabij de sporthal met de namen van Engelse militairen die zijn gesneuveld met de bevrijding: het kan niet anders kan dat God hun ogen verduisterd heeft door een spelfout te maken om de opdrachtgevers van dit monument daarop te wijzen dat ze de gevallen jongens tekort doen door hun geen straatnamen te gunnen. Kort samengevat: er zit geen mazzel aan hun monument. Er staat duidelijk in de krant dat ze met vier personen het opschrift gecontroleerd hebben; hun ogen zijn van hogerhand verduisterd, dat kan niet anders. Als er een spellingsfout in de namen was gekomen, was niemand dat opgevallen, maar juist in het woord bevrijders, waar het om gaat, zij die hun kostbare leven hebben gegeven voor de bevrijding van Aalten en die geen straatnamen wordt gegund door de gemeente Aalten.”