‘Nooit Meer Oorlog’

4 april 2022, 13:00 Cultuur

BARLO – Bij het monument aan de Nijhofsweg zijn op de gure zaterdagmiddag 2 april oorlogsslachtoffers herdacht. Met name de onschuldige slachtoffers die zich veilig wanen in een schuilkelder maar zijn omgekomen door een brandbom, op de dag dat Aalten is bevrijd, Goede Vrijdag, 30 maart 1945. Vijf kinderen uit het gezin Weenink komen hier om het leven, evenals het echtpaar Elfers uit Den Haag.

Door Karin Stronks

Burgemeester Anton Stapelkamp spreekt bij het monument: “Hoe leef je als ouders verder na zo’n onvoorstelbare gebeurtenis? Hoe geef je zoiets een plaats? Elke oorlog kent zoveel zinloos geweld, veroorzaakt zoveel leed. We zien het opeens heel dichtbij, in Oekraïne. Mensen die in kelders schuilen voor bommen. Verwoeste steden en dorpen. Enorme aantallen vluchtelingen. Opeens beseffen we weer die verzuchting na de Tweede Wereldoorlog; Nooit Meer Oorlog.” 

Gebouw Groot Deunk is goed gevuld op zaterdag 2 april rond de klok van twee uur. Er wordt koffie geschonken door vrijwilligers van Oranjevereniging Wilhelmina Barlo. Er wordt wat gepraat, musici van muziekvereniging Excelsior Barlo maken zich op, net als de overige aanwezigen, voor de wandeling naar het monument aan de Nijhofsweg. Rond de klok van 14.30 uur gaat muziekvereniging Excelsior voorop en begeeft het gezelschap zich naar het monument. De muziek, de dodenmars, verwaait enigszins in de kille wind. De gesprekken verstommen als de grote steen met namen in beeld komt, evenals de Oekraïense en de Nederlandse vlag. De burgemeester spreekt zijn ontroerende, rake woorden, eindigt met ‘Nooit Meer Oorlog’. 

Koraalmuziek
Er wordt koraalmuziek gespeeld door Excelsior. Rudi ter Maat gaat voor in gebed waarna René Lammers door trompetgeschal het begin van de twee minuten stilte aankondigt. Jonge kinderen staan vooraan, zijn enigszins bezig met zichzelf, met elkaar en met het bijzondere moment. Alle aanwezigen zijn in eigen, persoonlijke gedachten verzonken. Het Wilhelmus wordt gespeeld, gevolgd door twee psalmen.

Bloemlegging
Burgemeester Anton Stapelkamp legt een bloemstuk bij het monument namens de gemeente Aalten, Rudi ter Maat doet dat in naam van de Oranjevereniging, Wietse Weenink legt namens de familie Weenink het eerste bloemstuk. De bloemen zijn overwegend oranje, net als de viooltjes die door de Oranjevereniging bij het monument zijn geplant. Nazaten van meester Weenink, kinderen en kleinkinderen, zingen samen, solo en een duet, meerstemmig, ontroerend. Een lied komt uit de Opera Dido en Aeneas, een lied dat Dido zingt vlak voordat zij zelf kiest om te sterven. ‘Remember me, forget my pain’, is de kern van de klaagzang. ‘Herinner je mij maar vergeet mijn wrede lot’. ‘No trouble in my brest, no pain in my brest’. ‘Geen pijn in mijn borst’, hoopvol, ga door met leven, leef ten volle, aldus de familie Weenink. Er wordt een gedicht voorgedragen, over levens-verspillende oorlogen, over vrede.

Zon en roodborstje
Ineens breekt de zon door, vogels fluiten. “Een roodborstje”, fluistert vogelkenner Herman Simmelink. Enkele aanwezigen leggen bloemen en staan even stil bij het monument met de namen van de slachtoffers die omgekomen zijn in de schuilkelder. De officiële herdenking is ten einde. Muziekvereniging Excelsior stelt zich op en gaan de belangstellenden voor, terug naar gebouw Groot Deunk. Onderweg vertelt Herman Onnink: “Het monument is nu bij de Oranjevereniging in beheer, de stichting Dwars Door Barlo heeft het overgedragen. We zijn er nu zeker van dat het monument wordt onderhouden. Elk jaar is er een kleinschalige herdenking, elke vijf jaar is het wat breder, groter qua opzet.”

Vrijheid vieren
Door de kille wind loopt het gezelschap terug, met opgetrokken schouders, kragen van de jassen hoog opgezet. In gebouw Groot Deunk is het lekker warm. Rudi ter Maat geeft aan dat het niet alleen om herdenken gaat maar dat de vrijheid gevierd mag worden. Er is muziek, Jan van Eerden op de gitaar, Marlou Klein Gunnewiek speelt contrabas, Annet Ligterink zingt.

België
Op het podium is een deel van de collectie 40-45 van Rien Koskamp te zien. Rien geeft uitleg: “Barlo gerelateerd, vondsten in de vitrinekast zijn hier in de buurt aangetroffen. Een pop is in het ‘buitenmodel-uniform’ van de heer Luiten, destijds sergeant, gestoken. Over de motor moet ik zeggen dat die uit België komt…”