HelenaHuis open vanaf medio april

15 maart 2022, 18:00 Cultuur

AALTEN – Na maanden van breken, bouwen, aankleden, overleggen en inrichten is het zover: Het HelenaHuis kan bezoekers ontvangen. De officiële opening op 21 april is enkel voor genodigden, daarna staan de deuren op vaste dagen open voor publiek.

In het centrum van Aalten tegenover de Oude Helenakerk, in een prachtig industrieel pand uit 1954 (het voormalige pand van Smederij Van Lochem), biedt de sfeervolle ambiance van het HelenaHuis een expositieruimte vol kunst, geschiedenis en verhalen bestaande uit drie etages, badend in het daglicht. Daarnaast is het een inspirerende ontmoetingsplaats, waar het publiek -naast een vaste cultuurhistorische collectie- wisselende kunstexposities kan bezichtigen. Op de begane grond bevindt zich een gezellig café met goede koffie, lekker gebak, allerlei drankjes en borrelgarnituur. Buiten de reguliere openingstijden worden lezingen, huiskamerconcerten en filmavonden verzorgd. Ook is het HelenaHuis af te huren voor besloten gezelschappen, bijvoorbeeld voor een presentatie of vergadering. 

Oorsprong HelenaHuis
Eigenlijk is de oorsprong van het HelenaHuis terug te leiden naar 1973, het jaar dat de jonge timmerman Henk Heijnen (Aalten, 1949) tijdens restauratiewerkzaamheden in de Oude Helenakerk een middeleeuwse grafkelder vindt met stoffelijke resten. Hij slaat een gat in de vloer, daalt met een ladder af en documenteert nauwkeurig alles wat hij ziet. Deze aantekeningen heeft hij altijd bewaard, enkele jaren geleden besloot Heijnen de grafkelder minutieus na te bouwen. Geïnspireerd door deze en meerdere vondsten, kocht Heijnen het pand aan de Landstraat 11 in Aalten en verbouwde het tot ‘zijn’ HelenaHuis. Samen met enthousiaste adviseurs en vrijwilligers heeft het geheel vorm gekregen als dynamisch en veelzijdig verhalenmuseum, zeker het bezoeken waard voor jong en oud.

Historische portretten
Onderzoek door historici toont met zekerheid aan dat in de grafkelder onder andere Duitse adel ligt. De initialen op de muur wijzen erop dat er onder andere baron Lambert Joost van Hambroick begraven is. Hij en zijn echtgenote barones Mechteld Anna Bentinck bewoonden met hun gezin het Huis Hambrock in de omgeving van Bocholt. In januari van dit jaar kwam een langdurige bruikleen tot stand van twee vroeg achttiende-eeuwse olieverfportretten van dit echtpaar Hambroick-Bentinck, eigendom van het Historisch Centrum Overijssel (HCO). Deze lagen opgeslagen in een doos in Zwolle op een fabrieksterrein, een omgeving waar ze nooit hun verhaal konden vertellen. In het HelenaHuis horen deze portretten thuis, vlakbij de kerk waar Lambert Joost begraven ligt. Na een uitgebreide lobby en vakkundige restauratie door kunstrestaurateur Guido Hengeveld, hebben ze een prominente plaats gekregen in het HelenaHuis en kan een groot publiek het verhaal beluisteren van hun veelzijdige levensgeschiedenis.

Bijzonder boek
Dit bijzondere verhaal wordt door Thaddeus van Eijck in een veel bredere geschiedkundige context helder opgetekend in een boek, onder de naam ‘Verholen Erfgoed in beeld’ (uitgave april 2022). In dit boek neemt de Oude Helenakerk in Aalten, als gepersonaliseerde ik-figuur, de lezer mee naar de geschiedenis van enkele families in hun relatie met haar als kerk en met de lang verborgen gebleven erfgoederen die de kerk bezit. Een rond verhaal over familiegeschiedenissen, over adel, over leven en dood, over avondmaalzilver, over begraven in en rondom de Oude Helenakerk. Over de reformatie en de gebeurtenissen gedurende de 80-jarige oorlog, toen veel gereformeerden uit Duits grensgebied kerkten in Aalten en de rooms katholieken uit onze regio in het Duitse Hemden naar de kerk gingen. Dat is waarschijnlijk de reden geweest van de Bocholtse edellieden, om in Aalten begraven te willen worden en wel in de bewuste grafkelder.

Kunstexposities
Naast afwisselende thema-exposities, georganiseerd door regionale kunstenaars uit Nederland en Duitsland op de eerste etage, krijgt Piet te Lintum (1909-1985), de schilderende ambassadeur van de Achterhoek, een blijvende eregalerij op de tweede etage. Te Lintum schilderde zowel in olieverf als aquarel onder andere veel portretten, karikaturen en impressionistische taferelen; landschappen, dorpsgezichten, hooimijten en vervallen schuurtjes. Daarnaast ontwierp hij logo’s en reclamedrukwerk, en illustreerde vele boeken. Veel particulieren hebben werken, foto’s of documenten van Piet in hun bezit, het HelenaHuis organiseert regelmatig wisselende tentoonstellingen door middel van kunstwerken in verzekerde bruikleen. Op deze manier zijn de privé-eigendommen te bezichtigen voor een groter publiek. Op donderdag 21 april is de feestelijke opening voor genodigden met een passende bijdrage van Theoloog des Vaderlands Thomas Quartier, middels een onlineverbinding met België. Vanaf zaterdag 23 april is publiek van harte welkom. De voorlopige openingstijd is zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur.