De zwerftocht van een jong meisje door Europa

28 februari 2022, 13:19 Cultuur

WINTERSWIJK - Twee jaar geleden verscheen ‘Liever dier dan mens’ van de hand van journalist en schrijver Pieter van Os. Het oordeel was unaniem lovend: zowel pers als lezers waren enthousiast. En dat voor ‘een onwaarschijnlijk overlevingsverhaal’, de zwerftocht van een jong meisje dat wilde ontsnappen aan de nazi gruwelen. Op zondagmiddag 13 maart vertelt Van Os daarover in de synagoge van Winterswijk. Over een bijzonder boek van een bijzondere schrijver, verteld op een bijzondere plek. 

Pieter van Os beschrijft de oorlogsvertelling van Mala Rivka Kizel. Alle familieleden van dit meisje uit een orthodox gezin in Warschau komen om in de Holocaust, maar zelf weet ze door een mix van veerkracht, taalgevoel, charme en geluk te ontkomen. Aan Duitse soldaten, aan een Oekraïense verrader, aan de hooivork van een antisemitische boer. Aan het eind van haar Europese zwerftocht belandt ze in Israel. 

Daarna komt ze in Amstelveen terecht, de plaats waar Pieter van Os haar herinneringen heeft opgetekend. In de synagoge wordt Van Os geïnterviewd door Astrid Dekkers uit Den Haag. Zij startte haar studie in Leiden in hetzelfde jaar als Pieter van Os en kent hem uit die tijd. Als historica heeft zij onderzoek gedaan naar de onderduikers, die zich in dit natuurgebied bij Winterswijk hebben verscholen (en zijn verraden). 

Astrid Dekkers: “Ik hoop dat iedereen dit prachtige en zeer aangrijpende boek gaat lezen. Het is een ongelofelijk verhaal en bovendien enorm spannend. De manier waarop een joodse vrouw, opgegroeid in een orthodox milieu, tijdens de Tweede Wereldoorlog in Polen aan de nazi’s ontsnapt, is moeilijk te geloven. Het joodse leven van voor de oorlog in Oost- en Midden-Europa is voor ons onbekend. Van Os schetst een beeld van deze verdwenen wereld en dat maakt het boek - naast het persoonlijke verhaal - waardevol als kennisbron.” 

Na haar studies geschiedenis en beeldende kunst heeft Astrid Dekkers jarenlang in een boekhandel in Den Haag gewerkt. 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog ziet ze de belangstelling voor oorlogsverhalen nog steeds groeien. “Elk voorjaar stromen de boeken onder dit onderwerp de boekhandels binnen. Voor mij sprong dit boek van Pieter van Os er uit.” 

‘Liever dier dan mens’ verscheen in 2019 en werd een jaar later bekroond met de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek. Eind 2020 kreeg het ook nog de Libris Geschiedenis Prijs. In datzelfde jaar overleed de hoofdpersoon uit ‘Liever dier dan mens’. 

Marilka Shlafer is in Muiderberg begraven. Pieter van Os spreekt op zondagmiddag 13 maart om 15.00 uur in de synagoge aan de Spoorstraat in Winterswijk. Kaarten zijn voor 10 euro te koop bij boekhandel Kramer, Wooldstraat 24, Winterswijk, en kunnen gereserveerd worden via info@synagogewinterswijk.nl Toegang op zondagmiddag volgens de geldende coronaregels. Informatie over deze bijzondere ontmoeting is te vinden op www.boekhandelkramer.nl