Veel activiteiten rondom 1572, geboorte van Nederland, in de Achterhoek

4 februari 2022, 18:00 Cultuur

BREDEVOORT – In de historische entourage van de Sint Joriskerk geven Jos Wessels, voorzitter van comité 1572 Bredevoort/Aalten, Herlinda ter Maat van Achterhoek Toerisme, Dirk Willink, projectleider 1572 Winterswijk en Ben Verheij, oudheidkundige vereniging Groenlo, uitleg over de historie en de activiteiten rondom de geboorte van Nederland. Landelijk besteden een kleine veertig gemeenten hier aandacht aan. Op 24 februari gaat het programma in de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk officieel van start tijdens een symposium in De Koppelkerk.

Door Karin Stronks

Jos Wessels vertelt over de aanleiding, de historie en de lessen die van de geboorte van Nederland in de tachtigjarige oorlog geleerd kunnen worden. “Ook in onze gemeenten is veel gebeurd rondom de geboorte van Nederland. De datum die in de geschiedenisboekjes wordt vermeld is 1 april 1572, dan veroveren de geuzen Den Briel. Maar dat was niet heel moeilijk want daar was geen Spaanse soldaat te vinden… Die datum wordt vermeld als het begin van het Nederland zoals het nu is.”

De Achterhoekse bevolking heeft veel te lijden gehad rondom de turbulente tijd van de geboorte van Nederland. Wessels vertelt over Bredevoort dat kiest voor de zijde van Oranje. Over de komst van Alva en de goed getrainde Spaanse troepen. De opstand wordt de kop ingedrukt, tijden van plunderingen, zowel door Spaanse als staatse soldaten, teisteren de Achterhoek. Wessels vertelt over klooster Schaer en de kanunniken, over de roof van kelken en bekers, over Geertrud van Millendonck, die als jonge weduwe het bestuur overneemt in een roerige tijd, over de protestanten en rooms-katholieken die lijnrecht tegenover elkaar staan en de geschiedenis elk op hun eigen manier vertellen, over de Raad van Beroerte, ofwel Bloedraad, over de pestepidemie die in 1570 rondwaarde…

“Wat kunnen we leren? Ook toen waren allen overtuigd van het eigen gelijk, calvinisten tegenover rooms-katholieken, polarisatie, het wij-zij-denken, de tegenstellingen waren ongekend groot. Daarom staan de vier V’s centraal bij de viering van 450 jaar Nederland, Verdraagzaamheid, Vrijheid, Verbondenheid en Verscheidenheid”, besluit Wessels.

Tijdens de uitleg van Wessels komt Willem Veldkamp, een van de stadsgidsen van Bredevoort, binnen met een zwaard, het zwaard van Tholeta, wat ‘hij draagt’ betekent. Het is het authentieke zwaard, van Spaanse makelij. Willem Veldkamp: “Het zwaard is gevonden bij de bouw van de smederij van Klein Nibbelink in de Kerkstraat, zo is mij verteld.”

Herlinda ter Maat van Achterhoek Toerisme en lid van de coördinatiegroep Bredevoort vertelt kort over het programma in Bredevoort en Aalten, dat gedurende het jaar 2022 wordt uitgerold. “Het programma gaat officieel van start op 24 februari, tijdens het symposium in de Koppelkerk. Er worden onder andere vier tolerantiecolleges gehouden, een pubquiz, het pietenpoetsweekend, projecten en gastlessen worden op scholen verzorgd en in het Nationaal Onderduikmuseum wordt een expositie ingericht over het leed van Gertrud van Millendonck. Bijzonder is dat in september archeologen onderzoek gaan doen met onder andere röntgenapparatuur op het terrein waar Klooster Schaer heeft gestaan.”

Dirk Willink geeft uitleg over het programma dat in Winterswijk gaat lopen. “Er worden activiteiten gehouden om samenwerking te stimuleren, onverwachte combinaties te laten zien en reuring in het dorp te krijgen. We gaan onder andere een speciaal biertje brouwen waar een namenwedstrijd wordt aangehangen. Het streven is om rond Pasen het biertje te lanceren. Er zal in Winterswijk een hop-on-hop-of bus gaan rijden langs onderwerpen die betrekking hebben op 1572. Op 5 mei wordt een vrijheidsboom of kunstwerk gepresenteerd, op Oranjefeesten in de buurtschappen hopen we ook vrijheidsbomen te planten. In het Woold wordt een openluchtspel opgevoerd getiteld ‘Boernleu in oorlogstied’, op basis- en middelbare scholen worden lesprogramma’s aangeboden. In het steengroevetheater zal het spel ‘De Freule’ worden opgevoerd. Er zijn nog meer ideeën en voorstellen zoals een Midzomernachthappening, een jongerenevenement en een Bevrijdingsconcert. Ja, we zijn optimistisch wat betreft de coronamaatregelen. We gaan er vanuit dat we een mooi programma kunnen neerzetten.”

Ben Verheij, erelid van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo, geeft uitleg over een naslagwerk wat wordt geschreven door oud-journalist Sjoerd van der Werf. “Hier spreek ik over ‘wij’ en dan bedoel ik dus Sjoerd en mijzelf. Wij willen in het magazine het verhaal van gewone mensen vertellen. Niet van de graven, hertogen en prinsen. Nee, hoe de gewone burger in deze roerige tijd leefde, wat voor impact de tachtigjarige oorlog op hen heeft gehad. Groenlo is twee keer veroverd, daar is weinig over bekend. We hebben hiertoe meer clubs benaderd, de tien oudheidkundige verenigingen in de regio. Vijf uit Oost Gelre, twee uit Aalten en drie Winterswijkse. Samen goed voor 3700 leden. Daarnaast hebben we het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en KULT in Vreden geraadpleegd. We zijn van plan om 4000 exemplaren te drukken, voor de leden van de oudheidkundige verenigingen en 300 voor overige belangstellenden. We gaan uit van 50 tot 100 pagina’s, we hopen eind dit jaar het naslagwerk uit te brengen.”

bredevoort.nu kopje historie
geboortevannederland.nl