Er de P in hebben!
AlgemeenEr de P in hebben!
In mijn vorige column schreef ik over de burgerkracht in onze gemeente. De gemeente ondersteunt op tal van terreinen initiatieven van burgers, maar blijft op afstand. We spreken dan van overheidsparticipatie. Deze keer wil ik het hebben over burgerparticipatie. Burgers denken, praten en beslissen dan (deels) mee bij gemeentelijke besluiten. Een onderwerp waarover veel gesproken en nagedacht wordt en waarover de gemeenteraad eind vorig jaar ook afspraken heeft vastgelegd. Ik ben de afgelopen jaren naar verschillende studiedagen hierover geweest. Het is een weerbarstig thema en dan is het verstandig om af en toe je licht op te steken bij (ervarings) deskundigen.
Burgers laten meepraten en -denken doen we natuurlijk al heel lang, dat noemen we inspraak. Burgers hebben immers bij besluiten die de gemeente neemt belang. Dan is het logisch dat die belanghebbenden mee willen praten. Burgers hebben ook ervaringskennis in huis die wat kan toevoegen aan de kennis die wij zelf al hebben. De gemeente heeft als opdracht om al die meningen en belangen mee te wegen en uiteindelijk formeel een besluit te nemen.
Bij grotere besluiten, denk aan een plan voor zon- en windenergie, de herinrichting van een weg of een belangrijke beleidsnota, maken we vooraf een plan, een startnotitie, voor hoe we de participatie van burgers gaan organiseren. Welke invloed hebben burgers precies, welke burgers ga je erbij betrekken, welke werkvormen pas je toe en wanneer moet er een knoop worden doorgehakt? Als je burgers vraagt om mee te denken moet tenslotte wel helder zijn waarover en hoe er meegedacht mag worden. Een lastig punt is daarbij dat de door alle burgers voor vier jaar gekozen gemeenteraad formeel alle macht heeft. De gemeenteraad vertegenwoordigt alle burgers en belangen en bepaalt uiteindelijk wat het algemeen belang is. Veel ruimte geven aan burgerparticipatie staat daarmee wel op gespannen voet, zo hoor je vanuit het hele land. Ons kiesrecht is eigenlijk onze belangrijkste participatiemogelijkheid.
Een goed participatieproces vormgeven en doorlopen is nog een hele uitdaging. Vanuit de wetenschap wordt gemeld dat het meestal beter gaat als van tevoren helder is waar het over gaat, welke invloed burgers maar ook de gemeenteraad hebben en als de feitelijke informatie voor iedereen helder is en beschikbaar. Bij de Regionale Energie Strategie was dat lastig. Immers, het plan is bedacht door de regering, de gemeenten moeten met elkaar een plan maken en wat er gebeurt als je er samen niet uitkomt is ook niet helemaal duidelijk. Voor eenieder in dit proces is het dus lastig kiezen. Bij het Uitnodigingskader Zon en Wind was dat eenvoudiger, omdat het plan door de gemeente zelf bedacht is, we er zelf over gaan en de te maken keuzes ook concreter waren. Er waren dan ook heel veel burgers die een bijdrage leverden en het college van burgemeester en wethouders en later ook de gemeenteraad hebben naar aanleiding van de reacties de plannen flink aangepast. Het zal altijd beter kunnen, maar we doen ons best om er de P in te krijgen en te houden. De P van participatie.
Anton Stapelkamp
PS. Overigens vind ik dat de opkomst bij de raadsverkiezingen van maart 2022 omhoog moet. Van 59.15% in 2018 op naar de 65%!