Nieuw landschap
Van de Oost-Achterhoek zie ik regelmatig een kaart, waarop de verschillende landschapstypen staan. Over de kenmerken daarvan vertel of schrijf ik regelmatig. Vandaag zal ik niets schrijven over het oude hoevenlandschap, over de broek- en goorgebieden, de beekdallandschappen, de grote venen of de heide- en veenontginningen. Allemaal cultuurlandschap met natuurelementen van groot tot klein. Deze keer vertel ik over nieuwe landschapstypen, waarin de mens nog bepalender is dan in het aloude cultuurlandschap.
Allereerst is daar het dorpen- en kernentype. Als ergens veel huizen staan is het duidelijk een ander landschap. Ogenschijnlijk zonder natuur, maar de grote en kleine kernen bevatten veel wilde planten en dieren. Steeds opvallender is het recreatielandschap. Boerencampings, verblijfsrecreatie- en grote dagrecreatieterreinen mag je er toe rekenen. Belangrijkste kenmerk: veel mensen tijdelijk bijeen op een relatief klein oppervlak. Opvallend is dat er tegenwoordig meer plant- en diersoorten voorkomen dan op en rondom de akkers en weilanden. Nog niet zo lang geleden was dat andersom.
Afvallandschap komt in de gemeente Aalten nauwelijks voor. Dat is het beste te zien op plekken, waar grote vuilnisbelten lagen. Het zijn de nieuwe 'bergen' van de Achterhoek geworden. Leuk voor al die mountainbikers. Als ze alleen daar blijven, hoeft het hele buitengebied geen recreatielandschap te worden. Dan is er nog het industrieel landschap. Dat zijn de bedrijventerreinen, maar ook zandwinningen zoals de Slingeplas. Tegenwoordig recreatielandschap met enige natuur. Dat mag meer worden.
Tenslotte is er het energielandschap. Dat kent Aalten al langer. Nabij het Aaltense Goor staan ze al langer. Het blijft vreemd dat wanneer je door een van de mooiste natuurgebieden van de Achterhoek wandelt, je voortdurend zo’n windmolen op de achtergrond ziet. Dat energielandschap zal zich uitbreiden. Er zullen kleine en grotere zonneparken komen. Dat is goed voor de opwekking van duurzame energie. Het is de vraag of dat in het Oost-Achterhoek goed in het landschap is in te passen.
Dat er industrieel landschap en recreatielandschap is, is begrijpelijk: het levert werkgelegenheid op. Dat er steeds meer woningen komen is eveneens te begrijpen. De gemeentelijke kas profiteert er van. Energielandschap is onontkoombaar, omdat teveel koolzuurgas opwarming van de aarde veroorzaakt. Die willen we vermijden. Hoewel … Moet dit alles overal? Hoever kunnen we nog gaan met de uitbreiding van al die nieuwe landschappen. Moeten we niet een keer zeggen: nu is het genoeg geweest, meer kan niet. Het oudere landschap moet voldoende ruimte behouden.