Modern
In mijn fietstochten door het buitengebied van de gemeente Aalten kom ik af en toe opmerkelijke bouwwerken tegen. Dat varieert van stallen tot boerderijen, van tuinhuizen tot woonhuizen. Ik verbaas er me soms over. Soms begrijp ik waarom. Een andere keer heb ik daarover uitleg nodig. Daarna zeg ik soms “oh, natuurlijk”.
Enige tijd geleden was ik op de Schaarsheide. Opeens doemde een enorm bouwwerk op in de verte. Het was een woonhuis dat leek op een van de imposante boerderijen, die in de negentiende eeuw verschenen. Soms nieuwbouw, soms een nieuw voorhuis voor een boerderij, dat moest aantonen dat het goed ging. Vaak werden het Scholtenhuizen genoemd, hoewel de bewoners geen Scholte waren.
Waarom, denk ik dan? Mag het niet modern zijn? De eigenaar gaf uitleg. Ik begrijp nu zijn keuze. Later fietste ik op de Haart, of in De Heurne, de grens ken ik niet precies. Naast enkele stallen zag ik een woning staan, of was het zelfs een boerderij, die anders is dan we doorgaans in de buitengebieden zien. Moderne architectuur en daardoor contrasterend met de omgeving. Erg verfrissend. Ik weet dat nu sommige mensen gaan steigeren.
Langer geleden heb ik meegemaakt dat iemand een verfrissende woning wilde bouwen. Duurzaamheid stond voorop en daarom was het een gebouw dat met een goed isolerende zandlaag zou worden overdekt. Daar op konden wilde planten groeien. Ingegraven in het landschap. Waarom niet? De toen nog almachtige welstand vond het juist niet in het landschap passen.
Het was verstandiger een landhuis in Scholtengoedstijl te bouwen. Volkomen historisch incorrect. Een Scholte is nooit in die buurt gesignaleerd of ze moeten mij ermee verward hebben. Het is allemaal een kwestie van smaak, hoor ik meteen zeggen. Nee, dat is het niet. Dat is de gemakkelijkste manier om aan elke discussie een eind te maken. “Dat vind jij, dat is jouw smaak.”
Het kan zijn dat ik besmet ben door het lezen van moeilijke boeken. Ik vind niks, ik heb opvattingen die gebaseerd zijn op overtuigende criteria. Die hebben algemene geldigheid, die kun je gebruiken bij het bepalen of iets past in de omgeving. Natuurlijk zijn er altijd keuzes. Het moet aansluiten bij de kwaliteiten van het historische landschap is er een. Er verschijnt dan bouw in retrostijl.
Je kunt ook kiezen voor iets wat nog niet past in het landschap. Het contrasteert ermee, het is verfrissend en toekomstgericht. We moeten niet alles willen laten zoals het is. Er zijn andere kwaliteiten, gebruik die. Het is de hoogste tijd om meer monumenten van de toekomst te bouwen.