Zwerven over de hele wereld, altijd terug
naar de Achterhoek
Jonah Falke is openhartig in dagboek geschreven in Zundert
Door Bernhard Harfsterkamp
AALTEN – Op 1 juni 2020 kwam Jonah Falke aan bij het Van GoghHuis in Zundert in Brabant. Hij zal daar een maand blijven om te schrijven en te schilderen in het kostershuis. Van kunstenaars wordt verwacht dat ze reageren op de in zijn geboortedorp dorp overal aanwezige Vincent van Gogh. Aan het eind van hun verblijf exposeren de kunstenaars de werken die ze in Zundert maken. Afbeeldingen er van zijn te vinden in het dagboek, dat hij daar schreef.
Debuut met Bontebrug
Het dagboek met de reproducties van de schilderijen is eind vorig jaar verschenen bij uitgeverij Fagus in IJzerlo. Uitgever Hans de Beukelaer geeft vaker werken uit van jonge schrijvers afkomstig uit de Achterhoek. Jonah Falke is geboren en opgegroeid in Bontebrug, een plaatsje dat bij Ulft ligt. Falke debuteerde in 2016 met de roman Bontebrug bij de landelijke uitgever Lebowski. Het schrijft daarin over de jeugd van de hoofdpersoon en dat die naar Amsterdam gaat om schilder te worden. De Achterhoek kan hij echter niet achter zich laten, want in de stad voelt hij zich niet thuis. Hij keert er vaak naar terug, maar ook daar houdt hij het niet lang vol. Na een tijd wil hij daar weer weg. Voor Falke geldt dit ook.
Nergens en overal thuis
Het zich nergens thuis voelen, het ontheemd zijn, is een belangrijk thema in “Wat valt er in godsnaam nog toe te voegen aan een plek als deze?”, Dagboek uit Zundert. Naar Zundert wordt hij gebracht door zijn ouders. Als ze vertrokken zijn voelt hij zich als een zoon die net op kamers gaat. Hij blijft “wat ontheemd achter tussen mijn bagage”. In de dagboeknotitie van 6 juni 2020 citeert hij de column, die hij voor de Gelderlander heeft geschreven. Die schrijft hij elke week. “Een voorwaarde voor het schrijven van deze column is dat hij op de een of andere manier verbonden is met de Achterhoek. Het ligt niet aan de Achterhoek maar liever ben ik elders. Ik voel me makkelijk vervreemd van wat ik goed denk te kennen: vrienden, familie, geboortestreek.” Daarna volgt een opsomming van de plaatsen waarin hij in 2019 verbleef en van waaruit hij een column naar de krant verstuurde: Düsseldorp, Berlijn, Rome, New York, Ottawa, Parijs, Tenerife, Gent en Oostende. Een maand achtereen in Zundert blijven lukt ook niet. Hij gaat enkele keren naar Arnhem, waar zijn vriendin woont en gaat naar de opening van haar nieuwe expositie in Amsterdam.
Naast schrijver schilder
Jonah Falke wordt een dubbeltalent genoemd. Hij is niet alleen schrijver, hij is ook schilder. Uit het dagboek blikt dat Falke een twijfelaar is. Hij vraagt zich regelmatig af of zijn werk wel goed genoeg is. Tijdens zijn verblijf in Zundert schildert hij portretten van schrijvers als Joseph Roth en Stefan Zweig en van de vertaler Else Snick, met wie hij later in het jaar naar Wenen hoopt te reizen om in de voetsporen van Joseph Roth te treden. Vincent van Gogh wordt geschilderd, een oor en een monnik in een kovel, het wijde gewaad dat zij dragen. En er zijn meer schrijvers, zoals Arnon Grunberg en Henk Hofland geportretteerd. Blijkbaar lijken de afgebeelden soms op een ander, want een monnik die op bezoek komt denkt dat Arnold Zweig Freddy Mercury van Queen is. Uit het dagboek blijkt een worsteling bij het schilderen. Falke is zelden tevreden en vraagt zich af of hij ooit een goed schilder zal zijn. Inmiddels heeft hij besloten voorlopig met schilderen te stoppen en zich te concentreren op het schrijven.
Journalistiek werk
Na Bontebrug verscheen in 2019 een tweede roman, De mooiste vrouw van de wereld. Sinds 2017 schrijft hij reportages voor bladen als de Gelderlander en Vrij Nederland. Voor de Gelderlander schrijft hij “maatschappelijke reportages.” Zo schreef hij van maart tot mei 2020 een serie corona-kronieken met berichten uit het ziekenhuis. Deze zomer wil hij voor die krant gaan logeren bij allerlei mensen. Als hij niet mag slapen in de logeerkamer of op een bank, zet hij graag een tentje op in de tuin. Voor Vrij Nederland scheef hij over armoede in een wijk in Arnhem. Eerder dit jaar ging hij voor het blad mee met het team Buitenzorg in Nijmegen. Daklozen op straat, in het bos en de sneeuw en in de noodopvang werden bezocht. Zijn journalistieke reportages worden gebundeld in een volgend boek. Het moet meer worden dan het alleen maar bij elkaar zetten van wat hij al schreef. Falke wil er samenhang in brengen. Later dit jaar gaat hij in ieder geval naar Berlijn. Hij zal er weer een dagboek bijhouden.
Het boek is voor 25 euro verkrijgbaar in de boekenhandel. Het is ook te bestellen bij uitgeverij Fagus in IJzerlo info@fagus-uitgeverij.nl. Er is ook een speciale editie verkrijgbaar voor 75 euro met een speciaal gemaakte litho.