Burgemeester Anton Stapelkamp spreekt Jan Wikkerink toe. Foto Eva Schipper
Eerste exemplaar van 'Dale 39' voor burgemeester
AALTEN - Vorige week, op de dag dat Aalten 76 jaar geleden werd bevrijd, is het boek ‘Dale 39’, met als ondertitel: ‘een boerenfamilie in de oorlogsjaren’ gepresenteerd. Het boek beschrijft de gebeurtenissen op de boerderij van Hendrik en Leida Wiggers in de Wolboom. Kleinzoon en schrijver van het boek Jan Wikkerink neemt de lezer mee naar die ingrijpende periode waarin ons land gedompeld werd toen de oorlog uitbrak. Hij overhandigde het eerste exemplaar van het boek aan burgemeester Anton Stapelkamp.
Door Lydia ter Welle
Hoe kwam het zover, hoe kwam Hitler aan de macht? In de context van deze catastrofe laat de schrijver de lezer meebeleven wat er zoal gebeurde bij zijn opa en oma met hun grote gezin op de afgelegen boerderij. Het boek biedt een treffende blik op het eenvoudige boerenleven maar vooral op Hendrik en Leida, die hun hart en de hoeve openstellen voor mensen in nood. Zij stellen niet hun eigen belang en veiligheid op de voorgrond maar helpen Joden, een student, de burgemeester van Aalten, verzetsmensen en piloten om hen uit de hand van de bezetter te houden. De boerderij wordt het contactadres van de Ondergrondse, waar plannen worden gemaakt en de verzetsmensen in de nachtelijke uren met de buit binnenkomen na een overval op een distributiekantoor.
Tragisch verraad maakt een einde aan deze periode van het Achterhoekse verzet; meer dan vijftig mannen uit Aalten, Lichtenvoorde, Eibergen, Neede en Winterswijk worden gearresteerd en naar Vught gebracht en in de bunker opgesloten. Achttien krijgen de doodstraf, ook opa Hendrik Wiggers. De lezer beleeft op indringende manier de laatste dagen en uren in de dodencellen. Opa Wiggers krijgt op het laatste moment gratie en wordt bij de ontruiming van kamp Vught met vele gevangenen weggevoerd naar Duitsland. Er volgen verschillende transporten en concentratiekampen en uiteindelijk sterft hij in concentratiekamp Dora. Oma Wiggers gaat door met de hulp aan onderduikers en leeft lang in onzekerheid over haar geliefde man, pas maanden na de bevrijding krijgt ze het droevige bericht dat hij in februari is gestorven.
Jan Wikkerink vertelt: "Eigenlijk ben ik begonnen met het boek, omdat ik me steeds afvroeg waarom er niet meer verteld werd over wat er in de oorlogsjaren is gebeurd op Dale 39. Dat is het het adres van de boerderij van mijn opa en oma Wiggers. Ik groeide bijvoorbeeld op met de wetenschap dat de Meijlers vrienden van onze familie waren. Ze hoorden bij alle familieaangelegenheden, maar waren geen familie. Waarom dat was, daarover werd niet gesproken. Als je wat ouder was, kreeg je wel in de gaten dat het iets met de oorlog te maken had, maar wat precies? Zo kwam ik er achter dat er veel gebeurde op Dale 39, maar ook dat er over zwijgen tot een tweede natuur was geworden van iedereen die erbij betrokken was. Als je je daarin verdiept, is dat ook logisch, want erover praten, dat had immers grote gevolgen, zo is helaas maar al te vaak gebleken in die oorlogsjaren."
Dat zwijgen ging eigenlijk ook nog door toen in 2012 de aankondiging kwam dat opa en oma Wiggers postuum een onderscheiding van Yad Vashem uit Israël kregen, voor hun hulp aan Joodse onderduikers en hun kinderen. Wikkerink: "Zelfs toen nog zeiden mijn moeder en haar twee zussen dat 'je niet moest praten over wat er toen allemaal was gebeurd'. Gelukkig draaiden ze bij; achteraf waren ze blij toch gehoor te hebben gegeven om de onderscheiding in ontvangst te nemen."
Vanwege zijn interesse in geschiedenis verzamelt Jan veel materiaal. 'Daar moet je eigenlijk een boek van maken', hoorde hij vaak. Hij dacht er wel eens over, maar het idee ebde weer weg. Tot in 2016. "Toen werd een Stolperstein gelegd bij de boerderij, en toen kreeg ik nog meer materiaal. Toen heb ik besloten om er echt een boek van te maken, Omdat het nu, en ook later nog, belangrijk is om te herdenken en te waarschuwen voor wat er kan gebeuren als mensen vergeten om persoonlijk na te denken over keuzes die ze maken.En hoe belangrijk het is om pal te staan voor je principes. En om waardering te hebben voor de vrijheid die wij hier hebben in tegenstelling tot mensen in andere gebieden. Vrijheid die mensen niet hadden in de Tweede Wereldoorlog."
Het boek is te koop in de plaatselijke boekhandels en via Jan Wikkerink: janenriawikkerink@outlook.com.
