'Sporen van de Vrijheid - Toen en Nu'
Expositie in Grensland-museum
Door Lydia ter Welle
DINXPERLO - Op 29 maart, de dag dat het feestelijke programma om in de Achterhoek en de aangrenzende Duitse gemeenten gezamenlijk 75 jaar vrijheid en vrede te vieren wordt geopend op de grens in Dinxperlo, vindt vanaf 16.00 uur ook de bijeenkomst rond de officiële opening van de expositie in het Grenslandmuseum in Dinxperlo, 'Sporen van de Vrijheid - Toen en Nu', plaats. Die openingsbijeenkomst vindt plaats in de St. Michaëlskerk aan de Heelweg in Suderwick. De tentoonstelling bestaat uit de centrale expositie in het Grenslandmuseum, die is te zien tot en met 31 oktober, en zestien mobiele exposities,die gedurende die periode te zien zijn in de acht Achterhoekse en acht Duitse gemeenten die samen 75 jaar vrijheid en vrede vieren.
"Dat we uitwijken naar de St. Michaëlskerk voor de opening van de tentoonstelling heeft te maken met het feit dat de ruimte in ons museum te klein is om de genodigden te herbergen. En bij onze 'buren', de Dorpskerk, kunnen we vanwege de renovatie die daar wordt uitgevoerd, niet terecht. We zijn blij dat we te gast mogen zijn in de Suderwickse Michaëlskerk, die immers ook vlakbij is: op nog geen honderd meter van ons museum." Aan het woord is voorzitter Berend Enserink van de stichting Grenslandmuseum Dinxperlo. Samen met mede-bestuurslid Sonja Rexwinkel en met René Westendorp, die samen met zijn zoon Mark een uitgebreide verzameling van voorwerpen en informatie over de Tweede Wereldoorlog heeft waaruit wordt geput voor de tentoonstelling, vertelt hij over de expositie, die momenteel wordt ingericht.
De expositie Sporen van de Vrijheid - Toen en Nu vormt een drieluik, samen met de expositie Kind van de Vrijheid - Toen en Nu die in het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten te is zien en de expositie Sporen van de Kunst - Toen en Nu die in het Stadsmuseum in Doetinchem is te bekijken.
De expositie kent drie thema's: onvrijheid, en het verzet dat daarvan het gevolg was; afstand, en de verwijdering en als derde verbroedering, het samen verdergaan en de opbouw. In die thema's worden persoonlijke verhalen van toen verbonden met verhalen van nu. Het gaat om verhalen van mensen die aan den lijve hebben ondervonden dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Verhalen van 75 jaar geleden worden aangevuld met naoorlogse verhalen, zoals van de Cultuurverbinders Dilsoz Amin en Ghaidaa Gerrha. Zij zijn 'nieuwe Nederlanders' en dus ervaringsdeskundigen die weten hoe het is om te moeten vluchten uit je land, en zij vertellen daarover. "En het verhaal van Gerhard Schröder wordt verteld: hoe hij als Duits jongetje net na de oorlog bij een familie in Rotterdam (de grootouders van burgemeester Stapelkamp) werd opgevangen om aan te sterken. Hoe bijzonder is dat gebaar: dat je als inwoner van een stad die zo heeft geleden onder de oorlog, een jochie uit het land dat al die schade veroorzaakte, liefdevol opneemt in je gezin. Of het verhaal over Fredrik Slomp, oftewel Frits de Zwerver, predikant en bekend verzetsman. Maar ook het verhaal van Alfred Mozer, die moest vluchten en na de oorlog belangrijk was voor Europese samenwerking. Ook het verhaal van Sinan Can, die de grenzen van onvrijheid nu onderzoekt", vertelt Enserink. "Toen en nu worden met elkaar verbonden, om mensen met elkaar in gesprek te laten gaan over het belang van vrede en vrijheid."
Naast deze centrale expositie in het Grenslandmuseum wordt er in zestienvoud een mobiele expositie gemaakt. Die expositie is te zien in elk van de acht Duitse en acht Achterhoekse gemeenten. "Daaraan kan men per gemeente lokale verhalen toevoegen. Bij de expositie hoort ook een koffertje met een lesprogramma en docentenhandleiding voor zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs en het mbo", vult Sonja Rexwinkel aan.
In het Grenslandmuseum belichten zestien panelen de lokale situatie in Dinxperlo tijdens de bezetting en de jaren erna. "Weinig mensen weten bijvoorbeeld dat er in Dinxperlo drie keer prikkeldraadversperringen op de grens met Suderwick stonden: in WOI, in WOII én na de oorlog, tot aan de annexatie in 1949. De eerste twee werden geplaatst door de Duitsers, maar de laatste door de Britten", zegt Enserink. Ook worden bijzondere voorwerpen uit de uitgebreide collectie van René en Mark Westendorp tentoongesteld. Als voorbeeld daarvan toont René een koffer: "Kijk, een simpele triplex-koffer, gebruikt door mensen die hier in de buurt op de vlucht waren voor het oorlogsgeweld. In de koffer zitten gaten, die veroorzaakt door granaatscherven. Er zit zelfs nog zo'n scherf in." Ook te zien zijn tekeningen van een Duitse soldaat. "Die maakte hij op de houten wand van het huis waarin hij was ingekwartierd. Ze zijn door de eigenares van het huis uitgezaagd, en nu te zien in het Grenslandmuseum."
De officiële openingsbijeenkomst, met een bijzondere openingshandeling die wordt verricht door gedeputeerde Peter Drenth, vindt plaats in de St. Michaëlskerk, vanaf 16.00 uur. De bijeenkomst wordt omlijst met muziek van Willem te Voortwis en Yolanda Tangelder, en tot de sprekers behoort onder andere Sinan Can. Ook is het de bedoeling dat leerlingen van Schaersvoorde Dinxperlo zelfgeschreven gedichten voorlezen, passend bij het thema van de expositie.
grenslandmuseum.nl
