De kerk weer vol
Een grote houten deur. Ik voel aan de klink. De deur beweegt. Ja, open! Vol verwachting stap ik naar binnen. Zo gaat dat altijd als ik ergens een kerk zie. Nou ja.. ik hoop dat het altijd zo gaat. In het buitenland is de kerk vaak open en kan ik naar binnen. In Nederland zijn de meeste deuren gesloten. Ik vind dat jammer. Een kerk is voor mij een plek van rust, stilte, verwondering en bezinning. En meer: ik voel er de geschiedenis, zonder deze te kennen. Ik voel er de aanwezigheid van mensen, ook al is er niemand. En juist het feit dat een kerk open is, dat ik er zo binnen kan stappen, dat er geen toezicht is, geeft me vertrouwen. Dat ook anderen zo binnen kunnen komen in tijden van plezier en verdriet, vertwijfeling en ontspanning, op een gewone dag of tijdens een vakantie. Een kerk staat voor mij voor ontmoeting. Met anderen of met mezelf.
Deze eeuwenoude gebouwen staan onder druk. Door het afnemende kerkbezoek. Maar gelukkig zijn er steeds meer initiatieven om deze bijzondere historische plekken te behouden. Niet voor de geloofsgemeenschap, maar voor de samenleving in het algemeen. Als plek van ontmoeting. In de Achterhoek zijn er al heel wat mooie voorbeelden.
Afgelopen weekend nog won het neogotische kerkje in Laag-Keppel de jaarlijkse Pieter van Vollenhoveprijs voor herbestemmen van erfgoed en monumenten. Dit jaar was er extra aandacht voor het herbestemmen van religieus erfgoed. En juist de toewijding van initiatiefnemers valt hierbij op. Zo ook bij de familie Hulshof. De kerk heeft de functie van galerie, kunstuitleen, ervaringsatelier en tentoonstellingsruimte gekregen.
Bij de herbestemming zien we vaak dat er gekozen wordt voor een specifiek thema. In Groenlo is de Oude Calixtuskerk deels nog in gebruik voor de diensten, maar gescheiden door een glazen wand is het grootste deel geschikt voor een tentoonstelling en evenementen. Vorige week presenteerde Koen Klein Tuente namens de stichting die de kerk beheerd, een nieuw plan: een interactief museum geheel gewijd aan de Tachtigjarige oorlog. Ze willen hier het andere verhaal vertellen. De tegenstelling in de Gouden Eeuw tussen het westen van Nederland en de plunderingen en armoede hier.
In Bredevoort is de Koppelkerk sinds enkele jaren een geslaagde vrijplaats voor kunst en cultuur. Ontmoeten kan er in het Boekencafé en daarnaast zijn er lezingen, concerten en kunsttentoonstellingen. Op dit moment kun je de indrukwekkende foto's van Franse topfotograaf Grégory Herpe bekijken. En er zijn meer plannen: in Bredevoort wordt nu hard gewerkt aan een Boekenkerk! Dit is natuurlijk ook de meest voor de hand liggende invulling van vrijkomend religieus erfgoed in de Boekenstad. Een plek waar boekhandelaren en antiquariaten hun aanbod en krachten bundelen.
En dan vergeet ik nog bijna het Heiligenbeeldenmuseum in de kerk in Kranenburg, die misschien wel één van de eersten was in de Achterhoek. Zeker rond kerst ook een aanrader met tientallen kerststallen.
Plannenmakers kunnen terecht met hun vragen bij LEADER Achterhoek, de Stichting Oude Gelderse Kerken, Vereniging Dorpshuizen en Kleine Kernen (DKK) en de Leefbaarheidsalliantie Gelderland. Ik hoop op nog veel meer ontwikkelingen. Als woonhuis of Bed&Breakfast mag ook. Maar het allerfijnste zou het zijn, wanneer ik voel aan de klink en de deur gewoon opengaat en ik even naar binnen kan.