'Ik ben bestuurder om mooi onderwijs te maken'
Albert Sluiter, directeur-bestuurder bij Stichting Essentius, vertelt over issues in het onderwijs
ETTEN – Stichting Essentius is een professionele, financieel gezonde organisatie voor basisonderwijs. De organisatie gaat uit van verbinding, verantwoordelijkheid en vertrouwen. Negen katholieke basisscholen vallen eronder: in Breedenbroek, Dinxperlo, Etten, Gendringen, Megchelen, Netterden, Ulft en Varsselder. Zo'n 1400 kinderen volgen er onderwijs en 140 personeelsleden zetten zich daarvoor in. Albert Sluiter is ruim tien jaar directeur-bestuurder van de stichting. Onderwijs is zijn passie. 'Altijd op zoek naar beter, met lef en optimisme', de titel van het jaarverslag 2018, is een van zijn adagia.
Door Josée Gruwel
Welk item is er momenteel heel belangrijk?
"Het is voor het onderwijs op dit moment heel belangrijk dat wij met elkaar vooral jonge mensen erop wijzen welk fantastisch beroep wij eigenlijk hebben, en dat we ze verleiden tot het kiezen voor de pabo. Als ze eenmaal op de pabo zitten hebben wij, werkveld en hogescholen, de verantwoordelijkheid om ze optimaal te ondersteunen en te begeleiden. Onze scholen zijn bijvoorbeeld allemaal opleidingsscholen, dus wij investeren al aan de voordeur in de ontwikkeling van potentieel. Dan wordt het spannend als de studenten hun diploma hebben behaald, want dan is het de kunst om ze voor jouw stichting te laten kiezen. Elk bestuur wil natuurlijk de beste leerkrachten binnenhalen. Hoewel dat begrip relatief is, want je kunt de beste zijn, maar je kunt ook de beste worden."
'De leerkrachten zijn ons sociaal kapitaal' is je visie. Hoe merken ze dat?
"We gaan ervan uit dat onze leerkrachten ons sociaal kapitaal zijn. We proberen goed voor hen te zorgen. Dat doen we op verschillende manieren. Een daarvan is dat we dit jaar voor het eerst tien procent extra aan de schoolformatie toevoegen om de werkdruk te verlagen en het ziekteverzuim positief te beïnvloeden, voorheen was dat zes procent. Dat is dus bij tien fulltime leerkrachten een leerkracht extra. Daardoor kan per week een vervangingsprotocol worden opgesteld, is er bij calamiteiten altijd een leerkracht van binnen de school. Dat geeft rust, stabiliteit en continuïteit in de school.
Daarnaast is het heel belangrijk dat leerkrachten de mogelijkheid krijgen om steeds hun kennis en vaardigheden te ontwikkelen en hun persoonskenmerken bij te schaven. Daar steken we veel geld in. Er hangt hier een tegeltje met: 'Mensen opleiden kost veel geld, maar niet opleiden kost kapitalen.' Daar geloof ik echt in. Om de kennis zoveel mogelijk te delen hebben we een eigen kenniscentrum ingericht waarbij we leerkrachten die iets geleerd hebben of ervaringen hebben opgedaan in staat stellen om zelf het podium te pakken en collega's te informeren.
Ook hebben we een eigen ondersteuningsloket ingericht: Ondersteuningsloket Essentius ofwel OLE. Daarin zitten veel leerkrachten en leerkrachtondersteuners met specialismen op onder andere gedrag, beeldcoaching, autisme, wetenschap & technologie, excellentie, omgaan met verlies, nieuwkomers, rekenen, taal, lezen en het jonge kind. Zij zetten hun capaciteiten stichting breed in bij hulpvragen. Daarbij gaat het vooral om leerkrachtgedrag en –vaardigheid, om het antwoord op de vraag hoe de leerkracht een kind met een bepaalde hulpvraag optimaal kan begeleiden. Mede door dit loket is het aantal verwijzingen naar het speciaal (basis)onderwijs erg laag."
Wat is je visie omtrent omgaan met geld?
"Wat geld betreft proberen we de scholen optimaal te voorzien. Naast het standaard budget worden alle middelen uit het samenwerkingsverband en de middelen uit het werkdrukakkoord een op een doorgezet naar de scholen.
Ook al het geld dat overblijft door laag ziekteverzuim, dat bij ons jaarlijks rond de vier procent en daarmee onder het landelijk gemiddelde van zes procent ligt, gaat rechtstreeks naar de scholen. Om een indruk te krijgen: als we van vier naar drie procent ziekteverzuim gaan, vloeit er een ton extra de scholen in.
Onze visie is: beleid stuurt het geld. Als leerkrachten binnen onze organisatie met goede ideeën komen, dan proberen we deze te realiseren."
Hoe kijk je naar werkdruk?
"De energie op onze scholen is erg goed. Voor veel van onze leerkrachten is een te hoge werkdruk helemaal geen issue. Ze hebben een drive, willen alles voor de kinderen doen. Maar dat is natuurlijk ook een valkuil. Wij kunnen leren om sober en doelmatig te zijn.
Werkdruk in het onderwijs is ook deels de eigen schuld van het onderwijs. Er werd ontzettend veel over de schutting gegooid en alles werd geaccepteerd. Wij, altruïsten, gepassioneerd en zeer betrokken op kinderen, hebben dat allemaal geaccepteerd zonder ons voldoende af te vragen of dat nou onze corebusiness is.
Toen werkdruk landelijk een issue werd, hebben we drie jaar geleden de denktank 'Enjoyability' opgericht om intern aandacht te vragen voor lol in het werk, met als doel om het werk waar mogelijk effectiever te maken. Ik dacht bijvoorbeeld aan het brengen van taken naar de vrijmarkt, de avondvierdaagse, aanwezigheid bij sporttoernooien. We hadden zinvolle discussies, waarbij leerkrachten ook wel tegen me zeiden: 'Albert, jij zit op een heel verkeerd spoor. Jij wilt ons dingen afpakken, maar wij willen dat niet.' In plaats van dat ik afkwam van bureaucratisering, droegen zij andere, betere ideeën aan. Maar geweldig hoor! Eerlijk gezegd was ik vroeger ook zo'n leerkracht die naar toernooien kwam als de klas of school meedeed. Dat vond ik prachtig en ik kreeg daar veel energie van.
Dat neemt niet weg dat we nu onze ouderraden beter gepositioneerd hebben. Zij nemen veel taken over, zoals het organiseren van sporttoernooien, de verkeersbrigadiers en de 'Oudercarrousel Parents4Parents', waarbij jaarlijks door de gezamenlijke ouderraden vier bijeenkomsten op vier verschillende scholen worden georganiseerd voor alle ouders van de stichting. De eerstvolgende bijeenkomst is op maandag 7 oktober om 20.00 uur op de Klimpaal in Etten. De toegang is gratis, aanmelden kan via www.parents4parents.nl.
In hoeverre speelt het lerarentekort?
"Op dit moment bij ons bestuur nog niet echt, maar het komt er wel aan. Het is onbegrijpelijk dat de politiek en de maatschappij nog steeds niet beseffen welke toegevoegde waarde leerkrachten voor kinderen hebben. De leraar staat onderaan de ladder als het gaat om salaris van hbo-afgestudeerden. Dat is voor het imago funest.
Er zijn mede door het lerarentekort allerlei creatieve oplossingen bedacht om leerkrachten binnen te halen, zoals een verkorte opleiding, maar wat mij betreft mogen er eisen worden gesteld. Kinderen en ouders verdienen een leerkracht die het vak verstaat omdat die op de pabo een gedegen vierjarige hbo-opleiding heeft gevolgd en daarbij wellicht nog universitair geschoold is. Ook een leerkracht verdient zo'n opleiding, want die kan zichzelf hierdoor vormen."
En de krimp?
"Ik hecht enorm aan de instandhouding van de kleine scholen. Onze kleine scholen bieden heel krachtig onderwijs. Ik heb met verbazing geluisterd naar het idee dat scholen met minder dan honderd kinderen zouden moeten sluiten omdat er geen goed onderwijs gegeven kan worden. Maar het gaat niet om de hoeveelheid kinderen, het gaat om de kwaliteit van de leerkrachten. En als die interscolair en ook nog 'cheek to cheek' samenwerken en van elkaar leren, blijven ze krachtig. Dat doen onze leerkrachten en daar ben ik trots op. Ook de ouders geloven in de dingen die wij samen doen. Wij krimpen nu stichting breed nog zo'n tien tot vijftien leerlingen per jaar. Bij ongewijzigde wet- en regelgeving liggen we de komende tien jaar nog ver boven de ondergrens van 1030 leerlingen. Ik gun het de kinderen dat ze wandelend naar school kunnen, veilig, in hun thuis-nabije situatie. Ik ben geen bestuurder om scholen te sluiten, maar om samen met mijn collega's mooi onderwijs te maken."