'In het spoor van Max' enthousiast ontvangen
WINTERSWIJK/DINXPERLO - Op dinsdag 19 maart, precies op de 109e verjaardag van Max van Dam, ging de 32 minuten durende speelfilm 'In het spoor van Max' in première, van producent Lex Schellevis uit Dinxperlo. Daarmee werd de deadline precies gehaald. Geen mensonterende zwart-wit-beelden uit de Tweede Wereldoorlog maar een eigentijdse film. Maar wel een film, die slechts begrepen kan worden met enige voorkennis over het leven en het droevig einde van de Joodse kunstenaar in het – in Polen gelegen - Duitse vernietigingskamp Sobibór.
Door Clemens Bielen
De film is tot stand gekomen in samenwerking met het Gerrit Komrijcollege en Vereniging Het Museum, beide in Winterswijk, geboorteplaats van Max van Dam. Het idee voor een film ontstond bij Lex Schellevis, toen hij als deelnemer van een provinciale delegatie de opening van de tentoonstelling over het leven en werk van Max van Dam bijwoonde in de synagoge van het Poolse Wlodawa, nabij het vernietigingskamp Sobibór, waar het leven van Max van Dam tot een gruwelijk einde kwam. Door zijn schilderstalent kon hij zijn leven met een korte tijd verlengen, maar toen het portret van zijn kampbeul af was, werd hij alsnog om het leven gebracht.
Dwarsliggende vaders
In de film krijgt hoofdrolspeelster Jet, net als Max van Dam te maken met een vader, die zijn dochter verbiedt om haar droom waar te maken. Zij wordt geïnspireerd door brieven van Max van Dam en zet toch haar plannen door en heeft daar ondanks alle tegenwerking van vaders zijde alles voor over. Jet volgt haar hart, tegen de stroom in. Een parallel met Max van Dam, die door zijn vader niet gesteund werd, toen hij aangaf kunstschilder te willen worden. Een film over volharding, en doorzettingsvermogen en je dromen omzetten in realiteit. Tegen de stroom in, maar ook in een stroomversnelling, want gesteund door de muziek zit de vaart er flink in.
Gevecht tegen de tijd
Producent Lex Schellevis blijft keurig in lijn met dit beeld. Hij moest vechten tegen 'Vadertje Tijd'. In vijf maanden, eigenlijk twee maanden filmen, moest de klus geklaard worden. De keuze om Ferry den Boer van 'Vidso videoproducties' in te schakelen was een gouden greep.
Ferry was tegelijkertijd cameraman, regisseur, deels scenarioschrijver en hij was verantwoordelijk voor de montage. Bovendien moest hij werken met, veelal jonge, acteurs en actrices met weinig of geen ervaring. Terecht sprak Schellevis dan ook van een wereldprestatie.
Jeugdige flair
De bioscoopbezoeker kon genieten van natuurlijk overkomende acteerprestaties van de jeugdige hoofdrolspelers, Maria Frolova (15) en Beer Swindels (16), die twee zeer geloofwaardige pubers neerzetten met volwassen spel.
Beiden vonden het een geweldige ervaring om mee te doen aan de film. Vooral Maria was zowel vóór als na de première helemaal opgewonden: "Ik vond het vet gaaf. Ik heb nooit vaker aan toneel gedaan, maar ik wil graag verder met acteren. Wel apart om jezelf op zo'n groot scherm te zien. Het moeilijkste waren de scenes waarin ik boos moest worden, want ik ben zelf heel positief ingesteld." Ze mocht zelf haar kleren uitzoeken voor de film.
Dat Beer Swindels in de film een vioolkist mee op reis nam is niet toevallig. Er zat niet alleen werkelijk een viool in, maar hij toverde er ook de mooiste klanken uit. Hij arrangeerde de 'bestaande' muziek, waar geen bladmuziek van bestond. "Tot mijn grote verbazing kan ik mij sommige scenes helemaal niet herinneren. Dat had mijn oma, die actrice was, mij al voorspeld. De valpartij kan ik mij wel herinneren; zo gemakkelijk was die ook niet!"
Korte shots van de werken van Max van Dam en van de prachtige natuur rondom Sobibór met bijpassende muziek zullen de kijker ook beslist geboeid hebben. De film zal ongetwijfeld bijdragen aan meer bekendheid van de Joodse schilder met zijn bijzondere verhaal. Daar kan Vereniging Het Museum, dat de grootste verzameling werken van Max van Dam ter wereld bezit, alleen maar baat bij hebben.
De film is mede mogelijk gemaakt door steun Vereniging Het Museum, de provincie Gelderland en het GKC, maar de makers zijn nog niet uit de kosten, dus giften zijn erg welkom. De werken die in Sobibór zijn geëxposeerd, zijn vanaf mei te bewonderen in een overzichtstentoonstelling in de Wereld van Wenters aan de Meddosestraat. De film is op woensdag 3 april nog te bekijken in Skopein.