Bankje langs de Engelandsdijk. Foto: Bernhard Harfsterkamp
Foto:Vanaf een bankje
Aan de Engelandsdijk
Door Bernhard Harfsterkamp
AALTEN - Vaak begin ik zonder enig einddoel te fietsen. Ik zie dan wel of ik onderweg ergens een geschikt bankje tegen kom. Van sommige heb ik al een vermoeden, omdat ik ze al eerder tegen kwam. Andere zijn een verrassing, want er zijn nog altijd paden en wegen waarover ik nooit ben gekomen. Binnendoor naar het Aaltense Goor ben ik vaak gefietst, maar bijna altijd via de Domme Aanleg en over de grote es van Barlo. Dit keer stak ik na Bredevoort eerder de Hamelandroute over, waarna ik door Barlo kronkelde en uiteindelijk op een bankje aan de Engelandsdijk stuitte.
Me oriënteren was niet moeilijk, want op de achtergrond waren telkens de windmolens van Hagenwind zichtbaar. Die zie je overigens als je hoog genoeg staat al van veel verder af. Vanaf de uitkijktoren bij het Vragenderveen zijn ze zien en vanaf de oude vuilnisbelt achter Obelink bij Winterswijk. Maar als ze steeds groter voor je opdoemen weet je dat je niet ver meer af bent van het nieuwe landschapstype, dat naast het Aaltense Goor ligt, het energielandschap. Vanaf het bankje kan ik ze echter alleen zien als ik weer op de Engelandsdijk ga staan en tussen de hoge populieren langs de onverharde weg door kijk.
Die populieren kondigen aan dat ik van het oude ontginningslandschap van Barlo en Dale terecht ben gekomen in het nieuwe ontginningslandschap bij het Aaltense Goor. Om het ingewikkeld te maken: in de broek- en goorgebieden van Aalten liggen ook oude landschappen. Deze natte, moerassige gronden wist de boer al vele eeuwen geleden enigszins naar zijn hand te zetten. Hier lagen graslanden afgewisseld met bosjes met bomen, die van natte voeten houden, zoals elzen en wilgen, en de hakhoutwallen met vooral elzen. Hakhout betekent dat zo'n houtwal gemiddeld eens in de tien jaar worden "afgezet" (afgezaagd). Als je dat enkele decimeters boven de boomvoet doet loopt de els weer uit. Bomen in een hakhoutwal die er honderden jaren geleden ook al was, kunnen daarom erg oud zijn, ook al zien ze er niet erg oud uit.
Het oude broek- en goorlandschap is nog aan te treffen in het natuurgebied het Aaltense Goor. Daar omheen is het oude landschap ontgonnen. Dat is nog niet eens zo heel lang geleden gebeurd. Vanaf de jaren zeventig werd het landschap rondom het bankje langzamerhand grootschaliger en zijn de elzenhakhoutwallen hier verdwenen. Op oude kaarten kan gezien worden dat het oude goorlandschap minstens twee keer zo groot is geweest als het huidige Aaltense Goor. Ook elders in de gemeente lagen nog oude broek- en goorgebieden, zoals ten zuiden van Bredevoort. Daar verdwenen ze na een ruilverkaveling. Afgesproken werd toen wel dat het Aaltense Goor natuurgebied zou worden.
Vanaf het bankje zie ik een groot open weidegebied met daar omheen weilanden. Ik kijk ook uit op een fraaie zandweg met beplanting. En rechts van me ligt een bosje. Daarnaast is te zien dat het akkerrandenproject in Barlo en Dale nog steeds succesvol is. De patrijs, maar ook andere dieren, hebben er alleen maar baat bij. Begin november bloeien er nog steeds enkele akkerrandplanten, maar het "verval" is toch wel ingetreden. In deze periode hebben die akkerranden nog altijd een functie. Ze geven beschutting, maar ook voedsel voor de trekvogels. De uitgebloeide planten dragen zaden. Als je lang genoeg bij zo'n akkerrand blijft zitten zie je bijna altijd groepjes vogels in zo'n rand neerdalen. Wie dat geduld niet heeft, moet geluk hebben om op het juiste moment voorbij te komen.
