Burgemeester kijkt tevreden terug op eerste jaar in gemeente Aalten
31 keer wezen eten bij bewoners, nog 120 keer te gaan
Door Bernhard Harfsterkamp
AALTEN – "Het is een mooi jaar geweest", zegt burgemeester Anton Stapelkamp, "waar ik zeer tevreden op terug kijk." Op 22 december 2017 werd hij geïnstalleerd als nieuwe burgemeester van de gemeente Aalten. "Mijn vrouw en ik zijn overal hartelijk welkom geheten. Na een jaar voelen wij dat we geland en al een beetje geworteld zijn." Het eerste jaar was een jaar waarin Stapelkamp veel op pad was om kennis te maken met bewoners, bedrijfsleven en instellingen, maar waarin hij ook onderzocht of en hoe het gemeentebestuur nog beter zou kunnen functioneren. Het raadsprogramma, een initiatief vanuit de raad zelf, noemt hij als belangrijk element, waardoor de onderlinge verhoudingen ook zijn verbeterd.
"We zijn terecht gekomen in een warme gemeenschap", zegt de burgemeester, "waar de mensen oog en oor voor elkaar hebben. Dat is bijzonder om te zien." Hij vindt het positief dat het leven in de gemeente Aalten heel erg wordt gevierd. "Er is weinig voor nodig om hier reden voor een feestje te verzinnen." Voordat hij naar Aalten kwam was Stapelkamp burgemeester in een andere plattelandsgemeente, het Zeeuwse Kapelle. Daar waren de bewoners meer ingetogen en sober. "Hier is de sfeer losser en dat ervaar ik als prettig." Dit heeft ook wel een keerzijde. "Het alcoholgebruik is hier wel erg royaal." Wat meer soberheid op dat gebied vindt hij wel wenselijk want de gevolgen voor de volksgezondheid zijn fors. Grote invloed heeft de gemeente daar niet op. "Daar ligt toch een grote rol voor de mensen zelf." Wel wordt er op toegezien dat er aan jongeren tot aan hun achttiende in de horecagelegenheden en winkels geen alcohol wordt verkocht. Daarnaast is bewustwording door voorlichting en educatie in het onderwijs een taak, waarbij de gemeente wel een rol kan hebben.
Onvrede Dinxperlo verrast
Stapelkamp heeft voordat hij naar Aalten kwam de gemeente jarenlang goed gevolgd, omdat hij al lang de wens had om er burgemeester te worden. Eén element was hem nog niet zo opgevallen en werd ook niet benoemd in de profielschets bij de sollicitatieprocedure. Dat merkte hij pas echt toen hij kennis maakte in Dinxperlo. Daar stuitte hij toch wel op soms venijnig oud zeer over de samenvoeging van Aalten en Dinxperlo en de gemeentenaam. "Ik had me niet gerealiseerd dat het zo scherp lag. Ik werd zelfs gewaarschuwd dat ik de bewoners van Dinxperlo niet moest aanspreken met Aaltenaren." Als nieuwe burgemeester had hij juist de neiging om alle bewoners van de gemeente Aaltenaren te noemen, want dat zijn ze tenslotte, inwoners van de gemeente Aalten. De onvrede over het verleden leeft niet bij iedereen. "Een deel van de bevolking wakkert de onvrede juist aan, een deel heeft zich er nog wat mokkend bij neergelegd en een deel, bijvoorbeeld nieuwe inwoners van buiten, heeft er geen interesse voor." Toch heeft hij het aangekaart in zijn 'Bevindingen van een butendieker'.
Gemeente en gemeenschap
Stapelkamp zou het goed vinden als "we de moeizame herindeling achter ons zouden kunnen laten door te erkennen dat er vanuit beide gemeenten en gemeenschappen fouten zijn gemaakt. Zet er een streep onder en bezegel dat. Bijvoorbeeld met een aanpassing van de naam tot Aalten-Dinxperlo, zodat gemeente en gemeenschap weer gaan samenvallen. Die naam is natuurlijk maar een symbool, een middel, maar wel met grote symbolische waarde. Het kan misschien ook op een andere manier, maar ik heb geen betere suggesties gehoord, ook niet van mijn critici." Stapelkamp is blij dat hij de aandacht er op heeft gevestigd. "Het heeft geholpen denk ik, er is weer aandacht voor en er wordt over gesproken en dat geeft al wat lucht. Het is goed om te erkennen dat het proces van samenvoeging niet goed is verlopen en dat er een taak ligt voor gemeentebestuur maar net zo goed voor onze bevolking. Samen zijn we sterker, dus zoek die samenwerking dan ook veel meer op. Werk aan onderling contact en vertrouwen."
Goed om gesprek aan te gaan over integriteit
De 'Bevindingen van een butendieker', het verhaal dat hij na honderd dagen burgemeesterschap schreef, deed enig stof opwaaien. "Ik heb hierin alles opgepakt wat ik ben tegen gekomen en wat ik al voor mijn komst naar Aalten had gelezen." Ook de vele gesprekken hadden hem van extra informatie voorzien. Een deel van de reacties op het rapport verbaasde hem. "Daarin werd het verleden op het heden geprojecteerd." Alsof de gemeente was stil blijven staan in de jaren 60 en 70. Toch waren er ook kritische reacties van gemeenteraadsleden, die het gevoel hadden dat ze het niet goed hadden gedaan. Stapelkamp schreef immers over wat de rol van een raadslid zou moeten zijn en hoe belangenverstrengeling, die in een kleine gemeenschap snel kan optreden, vermeden moet worden. De aandacht voor de integriteit had Stapelkamp al aangekondigd in zijn rede na zijn benoeming. "Dat is een opdracht voor ons allen", zei hij toen. "Goede integriteit is de basis voor het vertrouwen van de burger in de democratie. Daarom moeten ook de raad en B en W altijd integer zijn. Daar past geen 'jao joa' bij." Hij begrijpt de gevoeligheid wel van sommige raadsleden. "Politiek en samenleving staan hier dichtbij elkaar. Dat is niet altijd verkeerd, maar zorgt ook voor kwetsbaarheid." Omdat er ook zaken niet goed zijn verlopen in het verleden vond Stapelkamp goed om het gesprek daarover aan te gaan.
Onderlinge verhoudingen beter
Intussen heeft hij gemerkt dat de gemeenteraad ook zelf bezig is om zaken te veranderen. Het raadsprogramma is een belangrijk middel gebleken om voor meer samenhorigheid in de gemeenteraad te zorgen. "Joop Wikkerink had het voorstel gedaan. Drie weken voor de gemeenteraadsverkiezingen heb ik met de fractievoorzitters besproken of we er mee aan de slag wilden." Dat gebeurde. Voor het eerst kwam er een programma voor de komende vier jaar, waaraan alle partijen hadden bijgedragen. "De onderlinge verhoudingen zijn er opener door geworden. Er wordt nu veel meer onderling met elkaar overlegd." De tegenstelling coalitie-oppositie, die in het verleden vaak sterk was, is er veel minder. Dat is volgens Stapelkamp ook te zien aan het stemgedrag bij moties en amendementen. Die loopt meestal niet meer volgens het patroon van coalitie en oppositie. Intussen heeft de gemeenteraad ook nagedacht hoe de werkwijze van de raad verbeterd kan worden. "Het gevolg van de openheid is dat we daar het laatste half jaar meer mee bezig zijn geweest."
'Belangrijk om te horen wat er leeft'
Een opvallende manier om kennis te maken met de bewoners van de gemeente was om zichzelf uit te nodigen om te komen eten. Burgemeester Stapelkamp stelde het voor tijdens zijn nieuwjaarstoespraak en meteen kwamen er vele reacties. "Even voor de kerst hebben we voor de 31ste keer bij iemand gegeten. Er zitten nog 120 geïnteresseerden in de map." Stapelkamp had het niet zelf bedacht. Dat deed de onlangs overleden Marc Witteman, die burgemeester is geweest van de gemeente Stichtse Vecht. "Hij stopte ermee na één jaar. Wij gaan door. Wie A zegt moet ook B zeggen." Ongeveer één keer per week bij bewoners eten is goed vol te houden. "De mensen waarderen het. Ik wil de burgemeester van iedereen zijn en het is belangrijk om te horen water er leeft. Het helpt om de gemeenschap beter te leren kennen." Maar ook de gemeente zelf en de straten en wegen. Het eten dat Stapelkamp en zijn vrouw voorgeschoteld hebben gekregen noemt hij 'normale Nederlandse kost'. Traditionele Achterhoekse gerechten heeft hij nog weinig gegeten, zodat het wachten blijft op de 'köttelperen met bröäderkes', de gebakken krielaardappelen met stofpeertjes.