Nationale Molendag, thema 'De Molenaar'
DE HEURNE – In heel Nederland zijn op zaterdag 12 en zondag 13 mei totaal ruim negenhonderd molens te bezichtigen. In gemeente Aalten openen op zaterdag 12 mei van 10.00 tot 17.00 uur de drie molens de deuren voor het publiek. Ook de Teunismolen in De Heurne heet belangstellenden van harte welkom. Molenaar Johan Assink zet de molen aan het werk en geeft enkele demonstraties. Kinderen mogen zelf koren malen met het handmaalmachientje. Het thema van de 46ste editie van de Nationale Molendagen is 'De Molenaar'.
Door Karin Stronks
Begin december werd bekend gemaakt dat het molenaarsvak is erkend als UNESCO Immaterieel Erfgoed. Molenaar Johan Assink geeft aan: "Dit is een enorme opsteker voor molenaars! Daarom is het thema van de Nationale Molendag van dit jaar 'De Molenaar'." Op de Nationale Molendag, zaterdag 12 mei, vertelt Johan Assink bijzonderheden over de achtkante korenmolen Teunismolen in De Heurne, over het molenaarsambacht en hij demonstreert om 11.00, 13.00 en 15.00 uur het voorleggen en het wegnemen van de zeilen. Johan Assink: "Het hangt helemaal af van de wind hoe we de zeilen voorleggen of wegnemen." Hij vervolgt: 'We hebben vijf varianten bij het gebruik van de zeilen, het duikertje, de lange halve, de halve, de hoge lijn en het stormeindje. Deze zal ik allemaal laten zien op zaterdag 12 mei."
Weerman
Het molenaarsvak is volgens Johan Assink een prachtig ambacht. Hij zegt: "Het is gewoon mooi om verantwoordelijk te zijn voor zo'n grote oude machine. Het werk van een molenaar is trouwens van groot belang, molens moeten blijven draaien anders raken ze in verval. Als je snel bent kun je in twee jaar tijd molenaar worden. Je doet eerst proefexamen bij het Gilde, dat is provinciaal, daarna kun je het landelijke examen doen bij de Hollandsche Molen. De opleiding is pittig maar zeer interessant, je leert niet alleen molens kennen maar ook heel veel over het weer. Als je molenaar bent ben je bijna weerman", vertelt Assink. Hij voegt toe: "Vroeger waren molenaars echt afhankelijk van het weer. Als de wind goed stond draaide de molen dag en nacht…"
Molenaar
Volleerde molenaars mogen op elke molen draaien. Johan Assink legt uit: "Daarmee bedoel ik alle windmolens, ongeacht het type en de functie. Er zijn koren-, polder-, houtzaag-, pel-, olie- en papiermolens. Als molenaar kunnen we deze verschillende molens wel aan het draaien krijgen maar de functie moet je toch echt op de molen zelf leren. Pelmolens worden gebruikt om gerst te pellen, poldermolens gebruikte men om water te verplaatsen. De laatste papiermolen ter wereld die op windkracht functioneert staat in Westzaan. Bij oliemolens werden paarden gebruikt voordat de eerste door wind aangedreven oliemolen in 1566 in Harlingen werd gebouwd."
Teunismolen
Johan Assink zet de molen stil, hij haalt 'de vang eraf', om te laten zien hoe de zeilen worden voorgelegd en weggenomen. Op een speciale manier rolt hij het zeil op en zet het goed vast achter haakjes en met speciale knopen in de dikke touwen. Twee wieken kunnen op deze manier worden aangepast om voldoende wind te vangen. Johan Assink: "De andere twee wieken van de achtkante Teunismolen hebben vanaf 1942 een Ten Have wieksysteem en ze zijn eveneens voorzien van stroomlijnneuzen van Van Bussel. De constructie van deze molen is erg interessant! Op zaterdag 12 mei vertel ik de bezoekers er desgewenst van alles over!"