Vergaande gevolgen voor maïsoogst door droogte
Minder opbrengst, gevaar voor gasvorming
Door Karin Stronks
REGIO – De extreem droge zomer van dit jaar heeft vergaande gevolgen voor de landbouw. De oogst van maïs is weken eerder begonnen, naar schatting is de opbrengst van niet-beregende maïs een derde minder dan gebruikelijk. De maïskolven zijn erg klein en bevatten veel minder voedingsstoffen. Langer wachten met oogsten kan niet omdat de kans groot is dat de maïs gaat inzakken, dan is er helemaal geen opbrengst. Als de kolven rijp zijn, hoe klein dan ook, dan moet de maïs van het land. Dat geldt ook voor geheel verdroogde maïs.
Dorre maïs, kleine kolf
In het buitengebied van Aalten zijn loonwerkers van CWV Barlo met een hakselaar en twee silagewagens maïs aan het oogsten vlakbij Lichtenvoorde. De maïs is kort en ziet er dor en droog uit. De kolven zijn klein. Het stuift enorm, Arjan Heusinkveld, bestuurder van de hakselaar, maakt regelmatig de voorruit schoon van zijn voertuig. Hij zegt: "Ja, anders zie ik niets meer…" Hij legt uit hoe CWV te werk gaat: "We wegen de maïs meteen en noteren het gewicht. Op dit perceel is de opbrengst ongeveer een derde minder dan gebruikelijk. Bovendien beginnen we meestal pas half september met het hakselen, het is nu eind augustus." In Dale wordt een bunder maïs gehakseld. Ook hier is de opbrengst gering ten opzichte van voorgaande jaren. Hans Hillen, chauffeur van de Fendt voor de silagewagen merkt op: "Eigenlijk valt het me nog mee met de oogst. Maïs is natuurlijk wel een tropisch gewas, de plant gaat goed om met vocht, maar elke plant heeft water nodig. We gaan hierna een beregend perceel oogsten, die maïs zal beter zijn qua kwaliteit." Dat blijkt zo te zijn. "Deze maïs is goed, ook de kolf. Maar goed, beregenen is duur, het kost zo'n 200 tot 300 euro per rondje, dat is dan 30 millimeter", vertelt Heusinkveld.
Kwaliteit stukken minder
Volgens Henk Houwers van Agrowin, groothandel in onder meer zaaizaden, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, is de opbrengst van de maïsoogst drastisch minder dan normaal. "Met name maïs op zandgrond, in een groot deel van de Achterhoek aanwezig, heeft veel te lijden van de droogte. Rond Doesburg, Steenderen en Doetinchem bevindt zich kleigrond, daar doet de maïs het beter", aldus Houwers. Hij vervolgt: "De maïs is veel lichter, dat komt omdat de kolven erg klein of in sommige gevallen helemaal niet aanwezig zijn. De kolf geeft 45 tot 55% van het gewicht aan de maïsoogst." De maïs is niet alleen lichter, ook de kwaliteit is beduidend minder dan gebruikelijk. "Het zetmeelgehalte in de maïs is veel minder door de kleine kolven. De hoeveelheid zetmeel ligt bij de oogst van dit seizoen rond de 89 gram per kilo droge stof. Normaliter is dat tussen de 300 en 400 gram. Je mist dus zomaar 200 tot 300 gram zetmeel, het voor veevoer belangrijkste bestanddeel van maïs." Een ander aspect is het hoge stikstofgehalte in de veel te vroeg gerijpte maïs. Henk Houwers: "De maïs is te snel gerijpt. Normaal gesproken wordt de aanwezige stikstof door de plant omgezet in voedingsstoffen, door de droogte heeft de maïs daarvoor niet genoeg tijd gehad."
Bijvoeren
Deze winter zullen de boeren nog wel doorkomen, voorziet Henk Houwers. Er zijn ondernemers die nog voer voorhanden hebben uit de oogst van vorig jaar. Bovendien kunnen boeren nog gras zaaien op de percelen waar de maïs is geoogst. "Wellicht dat er eind oktober, begin november nog gras gemaaid kan worden, als het tenminste nog gaat regenen", vertelt Houwers. Hij vult aan: "Hierbij moet ik wel opmerken dat niet alle boeren deze voor een groot deel mislukte oogst kunnen opvangen. Want niet alleen de maïsoogst is slecht, boeren hebben dit jaar slechts anderhalve snit gras kunnen maaien en ook de aardappelen- en bietenoogst is zwaar tegenvallend. Ze zullen toch moeten bijvoeren waardoor de kosten voor het bedrijf behoorlijk zullen oplopen. Als er nu nog zo'n droge zomer volgt dan hebben we echt een groot probleem."
Gevaren van nitreuze gassen
De maïsoogst en het inkuilen zijn dit jaar weken eerder begonnen dan normaal. Door de droogte van de afgelopen maanden bevindt zich in de maïs veel meer stikstof dan gewoonlijk. De brandweer geeft uitleg en advies: "Bacteriën in de kuil vormen stikstofdioxide en dat is gevaarlijk gas. Bij kleine concentraties zie je en ruik je het niet, maar kan het al wel gevaarlijk zijn. In een hoge concentratie van deze nitreuze gassen zie je een roestbruine walm rond de kuil hangen. Deze is zeer giftig en bijtend en kan grote risico's opleveren voor mens en dier. Bij contact met de huid ontstaat door een reactie met vocht op de huid salpeterzuur. Hierdoor ontstaat een gele huid en eventueel chemische brandblaren. Is dit het geval, dan gaat het direct bijten. Spoel dan direct met veel water! Bij contact met de ogen kan het hoornvlies worden beschadigd. Bij inademing ontstaat irritatie van de luchtwegen, hoesten, pijn op de borst, benauwdheid en duizeligheid. Elke inspanning verergert dit. Bij hoge blootstelling kunnen deze effecten worden gevolgd door bewusteloosheid en zelfs de dood. In de longen zorgen nitreuze gassen namelijk voor longoedeem (vocht in de longen). Hierdoor kan men stikken in eigen vocht. Longoedeem kan tot 24 uur na blootstelling nog ontstaan. Aan het opbollen van de kuil kan een boer zien dat er gasvorming ontstaat. Dat is het moment om de brandweer te bellen, de boer moet niet zelf de kuil ontluchten, dat is levensgevaarlijk als er nitreuze gassen onder zitten!"
Bronnen: LTO Nederland, Henk Houwers Agrowin, CWV Barlo
