Na samenstellen raadsprogramma traditionele coalitieonderhandelingen
AALTEN - De afgelopen decennia was het de gewoonte dat na de gemeenteraadsverkiezingen als eerste werd bekeken welke partijen de nieuwe coalitie zouden gaan vormen. Als bekend was welke partijen gingen deelnemen werd er door die partijen een coalitieprogramma samengesteld. Dat programma werd daarna nog wel voorgelegd aan de andere partijen in de gemeenteraad, maar met het merendeel van hun opmerkingen werd weinig gedaan. De frustratie daarover was de afgelopen vier jaar regelmatig bespeurbaar. Dit keer zal het anders aangepakt worden. Eerst zal een programma gemaakt worden waarmee alle partijen kunnen instemmen. Pas daarna zal er nieuwe coalitie gevormd worden.
Door Bernhard Harfsterkamp
Van afspiegeling naar coalitie
Er is veel veranderd in gemeenteland gedurende de laatste vijftig jaar. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werden er nog zelden programma's gemaakt, waarmee een nieuw college van burgemeester en wethouders aan de slag ging. Als er al een programma bestond was dat zeer summier. In die tijd werd er nog vaak gesproken over een afspiegelingscollege. Alle partijen zouden zich dan vertegenwoordigd moeten voelen, maar de praktijk was wel dat alleen de grootste partijen wethouders leverden. Het was dan ook niet onlogisch dat er op een gegeven moment over coalities en coalitieakkoorden werd gesproken. De partijen die niet betrokken werden vormden sindsdien ook duidelijker de oppositie.
De coalitieprogramma's werden vanaf de jaren '90 steeds uitgebreider. Soms waren het haast boekwerken waarin heel veel afspraken over alle onderwerpen werden vastgelegd. Hoe uitgebreider zo'n akkoord, des te geringer de ruimte voor de oppositiepartijen om invloed te hebben. Daarom werden in enkele gemeenten toen al raadsprogramma's gemaakt. Eerst werd wel onderhandeld over de nieuwe coalitie en werden de nieuwe wethouders gekozen. Maar daarna werd met alle partijen aan een raadsprogramma gewerkt. Dat programma gebaseerd op de verkiezingsprogramma's van alle partijen raakte ook weer uit de mode. De laatste jaren wordt er echter weer vaker over gesproken, ook in Aalten. Daar nam de Progressieve Partij al ruim voor de verkiezingen het initiatief om er een bijeenkomst over te organiseren, waarna er nog vaker over is gesproken.
Geen sollicitatie wethouders
Het heeft er toe geleid dat de partijen nu hebben afgesproken dat er eerst aan een raadsprogramma wordt gewerkt. "De fracties willen hiermee een brede betrokkenheid en verbinding tussen alle raadsfracties bevorderen. Daarnaast willen zij ruimte creëren voor een open debat. Ook verwachten zij dat met een raadsprogramma de kaderstellende en opdrachtgevende rol van de raad ten opzichte van het college van burgemeester en wethouders beter tot zijn recht komt."
'Wethouders zullen op de traditionele manier worden aangesteld'
In het programma worden uitgangspunten en prioriteiten weergegeven, die door het nieuwe college van B en W verder worden uitgewerkt. De onderhandelingen over het programma zijn niet openbaar. In andere gemeenten waar een raadsprogramma is opgesteld, konden kandidaten van alle partijen solliciteren om wethouder te worden. De kandidaten van wie gedacht werd dat ze het beste het programma konden uitvoeren werden gekozen. In Aalten zal er echter volgens Raimond Smit van het CDA na het vaststellen van het raadsprogramma geen sollicitatieprocedure komen. "Eerst proberen we tot een zo breed mogelijk gedragen raadsprogramma komen. Daarna zullen er gewoon coalitieonderhandelingen plaatsvinden en zal er een college worden gevormd. Wethouders zullen dus op de traditionele manier worden aangesteld", zegt Smit.