Gevolgen van krimp: minder nieuwbouw, meer sloop

31 oktober 2015, 10:34

AALTEN - "De bevolking in heel Nederland krimpt, maar in sommige regio's komt de krimp harder aan", zegt Carla Snels, beleidsmedewerker bij de gemeente Aalten. Ruwweg zou je kunnen zeggen dat de bevolking van de regio's aan de grens met Duitsland het meest krimpt. Het kleiner worden van de bevolking in de verschillende regio's heeft meerdere oorzaken. In Limburg was het vooral het sluiten van de mijnen en het daardoor wegtrekken van de jeugd die zorgde voor de eerste daling van de bevolking. In de Achterhoek heeft de daling nu vooral te maken met demografische ontwikkelingen. Er worden simpelweg minder mensen geboren dan er overlijden. De babyboom-generatie sterft uit en omdat de gezinnen in de loop van de tijd kleiner zijn geworden, is er niet voldoende 'vervanging' voor deze generatie.

Door Joost van de Nadort

In de periode na de Tweede Wereldoorlog hebben de bestuurders zich altijd gericht op groei. Hierdoor duurde het even voordat de realiteit van een bevolkingsdaling postvatte.

Snels: "In 2009 had de provincie Gelderland nog aanjaagteams die woningbouw moesten bevorderen, terwijl in sommige regio's in de Achterhoek het besef al was doorgedrongen dat dat zou betekenen dat er gebouwd zou worden voor leegstand."

Rond 2009 heeft het lokale bestuur in Aalten de 'krimpgedachte' omarmd. Het leeft echter (nog) niet erg bij de inwoners van de gemeente, terwijl de daling van de bevolking iedereen op termijn raakt. De krimp van de bevolking heeft effect op onder andere het onderwijs, de woningbouw, het voorzieningenniveau, sportverenigingen en nog veel meer.

Huishoudens
De bevolking in de Achterhoek neemt sinds 2008 af. Snels: "De daling blijkt keer op keer sneller te gaan dan de prognoses voorspellen."

Zoals het er nu naar uitziet, neemt het aantal huishoudens nog een aantal jaren iets toe. Regionaal komt er in 2025 een stilstand. Daarna daalt het aantal huishoudens. Het moment van stilstand verschilt per gemeente. De verwachting is dat er ook in Aalten na 2025 sprake zal zijn van een daling. Daarnaast verandert de samenstelling van de huishoudens. Er zal onder andere een toename zijn van het aantal één persoonshuishoudens.

Woningbouw
Het aantal huishoudens is bepalend voor het aantal woningen. Dit betekent dat er na 2025 minder woningen nodig zijn. De verwachting is dat er tot 2025 nog ongeveer 300 woningen toegevoegd moeten worden aan het huidige bestand. Dat betekent dat er flink geschrapt moet worden in de woningbouwplannen.

Bij deze berekening is rekening gehouden met een reductie van de leegstand van 4,8 procent nu tot 2 procent in 2025. Dit is belangrijk omdat leegstand een negatieve invloed heeft op de onroerendgoedprijzen. De uitdaging voor de komende jaren is de waardedaling van onroerend goed te stoppen door te voorkomen dat er een te groot aanbod komt.

Investeren in duurzaamheid en kwaliteit

Dit betekent dat er nog wel nieuwbouw nodig is, maar dat er tegelijkertijd ook gesloopt zal worden. Er moet worden ingezet op kwalitatief goede huisvesting door investeringen in duurzaamheid en kwaliteit. Slechte woningen, waar investeringen niet rendabel meer zijn, moeten worden gesloopt. De uitdaging is om woningeigenaren zo ver te krijgen dat ze deze investeringen uit gaan voeren. Verwacht wordt dat de woningbehoefte op termijn vooral in de hoofdkernen zal liggen.

Kleine kernen
De schatting is dat er in 2025 ongeveer 2550 tot 2600 woningen nodig zijn in het buitengebied van de gemeente Aalten, inclusief de kleine kernen, en Bredevoort. Dit betekent dat er, om de leegstand - die nu al bijna 6 procent bedraagt - niet nog verder te laten oplopen, niet zou moeten worden bijgebouwd.

Snels: "Dorpsorganisaties in de kleine kernen vinden dat er nog altijd woningen toegevoegd moeten worden aan de bestaande voorraad, omdat daar vraag naar zou zijn. Over een aantal jaren zullen er (ook) in de kleine kernen, waar nu mensen van de babyboomgeneratie wonen, huizen vrij komen omdat deze mensen overlijden of naar bijvoorbeeld een verzorgingshuis gaan. Daardoor komen er woningen vrij voor jongere huishoudens."

Vergrijzing
De daling van het bevolkingsaantal heeft tot gevolg dat op termijn het aantal ouderen procentueel fors zal toenemen. In 2040 zal meer dan 30 procent van de inwoners van de gemeente Aalten 65 jaar of ouder zijn en ongeveer 17 procent 75 jaar of ouder.

Tegelijkertijd is de oudere van nu veel vitaler dan voorheen en blijft langer zelfstandig wonen.

Ook het beleid van de (rijks)overheid is er op gericht om mensen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen. Dit vraagt om andere huisvesting, terwijl seniorenwoningen nauwelijks beschikbaar zijn of komen. Een oplossing is om het bestaande woningbestand zoveel mogelijk toekomstbestendig te maken.

Tijdens het Project Kernenfoto's is onderzocht hoeveel woningen van de woningvoorraad in de gemeente Aalten geschikt zijn om aan te passen aan senioren. Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer 66 procent van de bestaande woningvoorraad in de gemeente Aalten vrij gemakkelijk kan worden aangepast.
Er zijn projecten gestart om mensen voorlichting te geven hoe zij hun woning op vrij eenvoudige kunnen aanpassen met het oog op de toekomst.