75 jaar Hou en Trouw in Dale

DALE - De Christelijke Oranjevereniging Hou en Trouw in Dale bestaat dit jaar 75 jaar en dat wordt groots gevierd. Op donderdag 18 augustus is er receptie voor leden en genodigden. De bezoekers worden verzocht om in gala te verschijnen en met gepast vervoer te arriveren, inclusief chauffeur. Dat belooft Schaersvoorde-achtige taferelen op te leveren, maar dan voor volwassenen. 

Door Jos Wessels

Het eigenlijke Oranjefeest begint op vrijdagmiddag 19 augustus met kinderspelletjes op het feestterrein achter ’t Romienendal. Er is ook een stormbaan en een ballonnenartiest. ’s Avonds in er traditiegetrouw toneel. Dit jaar wordt een klucht opgevoerd door de eigen leden, getiteld De erfenis van tante Bella. Entree niet-leden 8 euro, leden betalen 4 euro en kinderen 2 euro. Het toneelstuk begint om 19.30 uur. In de pauze is er een verloting.

Op zaterdag 20 augustus vertrekt om 12.00 uur de optocht richting Nicole Klein Nijenhuis en Niels Jentink, de oude koningen. Teruggekeerd op het feestterrein begint het koningschieten. En daarna zal het nog lang gezellig blijven want ’s avonds treedt de live coverband Prezz op. Dan gelden dezelfde entreeprijzen als op vrijdag.

Geschiedenis
Er is in 75 jaar veel veranderd maar er zijn ook dingen hetzelfde gebleven. Ik praat met vicevoorzitter Martin van Eerden en Theo Stronks die tien jaar voorzitter is geweest. Beide heren zijn geworteld in Dale en kunnen mooie verhalen vertellen. Allereerst hoe het begon. We schrijven 1945. Overal worden bevrijdingsfeesten gehouden. Bijna alle dorpen en buurtschappen hebben een eigen Oranjevereniging maar Dale niet. Dale verdient ook zo’n vereniging, vinden de inwoners. In februari 1947 wordt de Oranjevereniging opgericht. Zij krijgt de mooie naam Hou en Trouw. Vasthouden aan het de idealen van land en geloof en trouw aan het Oranjehuis. Voorzitter en spil van de vereniging is Jan Stronks. Vanwege zijn werkzaamheden draagt hij de bijnaam ’Meal-Jan’. 25 jaar hanteert hij de voorzittershamer.

Het feest wordt aanvankelijk gevierd op landgoed Eppink aan de Romienendiek, dan nog een zandweg. In optocht gaat het van de zondagsschool naar Eppink. Het schooltje staat op de plek waar in 1991 ’t Romienendal zal verrijzen. Gastheer en gastvrouw op Eppink zijn Bernhard en Drika Prinsen. Bernhard Prinsen krijgt al spoedig de bijnaam Prins Bernhard. Het feest vindt in de open lucht plaats, ook het toneel. Rondom worden biezen matten geplaatst tegen pottenkijkers. Er is een zandbak voor de kleintjes.

Hou en Trouw is een christelijke vereniging. Men moet protestant zijn om lid te kunnen worden. De avonden van het Oranjefeest worden gevuld met toneel, meestal uitgevoerd door de eigen leden. Vooraf is er een stichtelijk woord van de dominee. In de pauze is er de verloting. Er is ook een muzikaal optreden van Advendo uit Lintelo of Excelsior uit Barlo. De prijzen worden gekocht bij de groothandel. Ook serveert men eigengemaakte slaatjes. Een vijftiental dames zijn vooraf een hele avond druk met aardappels schillen, koken, stampen, soepvlees en zuur erdoor en dan af laten koelen. Aanvankelijk gebeurt dat bij Mael-Jan thuis. Zoon Theo herinnert zich nog al die kwetterende dames. Ook is er een snoepkraam met alle bekende snoepmerken. Er zijn lijsten wie op welk tijdstip in de kraam mag staan. Maar op zaterdagavond 12.00 uur is het Schluss: de politie staat voor de deur want de zondagsrust is ingetreden. 

‘Roomsen’ en anderen
In de loop der jaren is er heel wat veranderd. Spoedig konden ook ‘roomsen’ en anderen lid worden. In 1966 werd er voor het eerst het koningsschieten gehouden, eigenlijk ook al zo’n rooms gebruik. Vele jaren was er een dropping, met zijn allen in een geblindeerde vrachtwagen en dan afgezet worden in een ver buitengebied. Wie vindt het eerst in het donker de weg naar huis? Ook hield men oriënteringsritten voor auto’s, motoren en brommers. Later was er de caviabaan, bekend van Avro’s Wie-kent-Kwis. Een cavia genoemd naar een bekende Nederlander, koos zijn weg door een van de poortjes met verschillende geldbedragen. Tot op die dag dat het meer dan 30 graden was en de Daalse cavia weigerde om ook maar een poot te verzetten!

Gebleven in al die jaren zijn de kinderspelen, het toneel met de verloting en ook de zandbak voor de kleintjes. Een groot uitvoerend bestuur van dertien personen leidt alles in goede banen. Vooral de toneeluitvoering vergt een grote inzet: in de winter op zoek naar een mooi stuk, in de lente leesrepetitie. Als de familie Gussinklo op ’t Villeken de koeien naar buiten heeft, worden op de ‘deale’ de decorstukken opgebouwd en kunnen de echte repetities beginnen. Zo ook dit jaar. De klucht De erfenis van tante Bella wordt nog herhaald op 15 oktober.