Hoe gaat het met... Sjaak Meulenbeek?

BREDEVOORT - In de jaren zestig en zeventig reed iedere jongen op een brommer. Kreidler, Zündapp en Puch waren de gangbare merken. Met de Puch ging je naar dansles om indruk te maken op de meiden. Meisjes reden ook vaak brommer, maar kozen voor de Mobylette. Bijna iedere bromfietser kende Sjaak Meulenbeek uit Bredevoort. Die was spotgoedkoop, inventief en altijd ontspannen. Er viel altijd wat te lachen, want Sjaak zat vol humor. Inmiddels woont hij al 15 jaar in Frankrijk. Onlangs was hij op bezoek bij verslaggever Jos Wessels, want zij kennen elkaar al levenslang. Tijd voor een interview. Hoe gaat het met hem?

Door Jos Wessels

Sjaak Meulenbeek werd in 1947 geboren in Lathum aan de IJssel. Rond 1955 woonde het gezin Meulenbeek een jaar in de Noordoostpolder, toen nog nieuw land. In 1956 kwamen zij naar Miste nabij de KI-stal. Enkele jaren later kon de familie het boerderijtje Bolwerkweg 12 kopen. Sjaak ging naar de h.b.s. in Groenlo, waar wij elkaar van kennen. Hij maakte de school niet af. Sleutelen aan fietsen en bromfietsen zat toen al in zijn bloed. In 1970 begon hij voor zichzelf. Spoedig had hij aan Prinsentraat 12 een winkel en een werkplaats. Al gauw kwam de jeugd van heinde en ver. Nieuwe klanten verwierf hij soms aan de tapkast bij De Radstake. Sjaak was niet te beroerd om ter plekke een afgelopen ketting op te leggen. “De vette vingers spoelde ik wel weg met bier.”

Sjaak kon zo goedkoop zijn omdat hij in beslag genomen bromfietsen kon kopen van Dienst Domeinen. Die had de brommers halfdoor gezaagd, maar Sjaak kon de onderdelen goed gebruiken. Brommers mochten niet opgevoerd worden, maar Sjaak deed dat toch. 

Achtervolging
Geregeld werd een jongen door de politie achtervolgd en dreigde er een forse boete. Zo kwam er eens een jongen op de brommer de werkplaats binnen gereden. ‘De politie zit achter mien an, help mien!’ Sjaak gaf hem een andere brommer mee, een andere leren jas en een andere helm. “Het enige wat nog hetzelfde was, was de jongen binnenin.’” De politie vond hem niet.
Later bekenden agenten dat zij dat wel door hadden, maar ook schik hadden met de situatie. Midden in de werkplaats lag een berg onderdelen. Er kwam iemand die een bepaald soort tandwiel wilde. ‘Effen in mien archief kieken,’ zei Sjaak. Hij klom op de berg en begon daarin te rommelen.
Altijd was er ook humor. Toen een jongen met de achternaam Rozijn hem het wisselgeld liet houden, sprak Sjaak: “Een Rozijn is niet krenterig!”

Sjaak als journalist
Sjaak schreef voor de plaatselijke krant Bredevoorts Nieuws, waarbij hij feiten en fictie vaardig dooreen mengde. ‘Wegens een staking van het KNMI in De Bilt is er morgen geen weer. Overmorgen wel weer.’ Ook zijn advertenties waren vermaard: ‘Te koop: zo goed als nieuwe bromfietsspiegel. Slechts driemaal in gekeken.’ ‘Maak uw bromfiets winterklaar in september, dan valt kerstmis in december.’

Sjaak als boekhandelaar
In 1993 brandde zijn werkplaats af, een grote kostenpost voor Sjaak. Hij besloot het roer om te gooien en zich aan te sluiten bij het initiatief Bredevoort Boekenstad. De fietsenwinkel werd een boekenwinkel. Er kwam ook een grote buitenverkoop van boeken (zie foto’s). Sjaak benadrukt het belang van het geregeld omwisselen van de collectie. Hij doet dit in de vorm van een mop: ‘Moos heeft een tweedehands winkel. Sam stapt binnen en vraagt: Heb je nog wat nieuws?’.

Gondelgroep
Sjaak vond dat boekhandelaren en kunstenaars moesten integreren in Bredevoort. Daartoe richtte hij een gondelgroep op, de BBBB (Bredevoortse Boeken Boten Bouwers). Hij schreef een vergadering uit: ‘Zaterdag a.s. om 17 uur overleg over de gondel bij Sjaak Meulenbeek.’ Er kwam niemand. Sjaak schreef voor de volgende zaterdag een nieuwe uitnodiging uit: ‘Zaterdag om 17uur barbecue bij Sjaak Meulenbeek.’ De zaak zat vol. ‘Zo,’ zei Sjaak, ‘eerst overleg over de gondel en dan gaan we barbecuen.’

Sjaak als TV-ster
Sjaak had een goed contact met Hans Pruim, oud-rechter en ook boekhandelaar. Pruim was geboren in Hilversum en kende nogal wat televisiemensen. Geregeld kwam een tv-ploeg naar Bredevoort en meestal werd Sjaak Meulenbeek geïnterviewd. Zoals die keer dat hij voor de camera vragen beantwoordde en intussen een appeltje at. Al pratende stopte hij het klokkenhuis in zijn vestzakje. ‘s Avonds had in Bredevoort iedereen het over dat appeltje en niemand over wat Sjaak had gezegd.

‘Ik vertrek’
Op een bepaald moment werd Sjaaks huis onbewoonbaar verklaard. Hij woonde jarenlang in een caravan. Het breekpunt kwam toen een ambtenaar hem vroeg: ‘Wat is uw postadres? Dat kan niet een onbewoonbaar verklaarde woning zijn.’ ‘Doe maar Prinsenstraat 12a,’ zei Sjaak. ‘Maar 12a bestaat niet!’ ‘12a is mijn vrachtwagentje, die staat naast het huis.’
Sjaak besloot te verkassen naar Frankrijk. Hij had daar jaren eerder een vervallen boerderijtje gekocht: ‘vier muren en een ingestort dak’. Hij deed de boeken weg en kon het huis verkopen. Zin vertrek haalde de krant. Drie dagen later stond hij wéér in de krant want het vrachtwagentje eindigde onfortuinlijk tegen een boom in IJzerlo. Het tweede vertrek ging beter.
Nu woont hij al 15 jaar in midden-Frankrijk, in het departement Allier in het dorpje Gerard d’Eglise, dat 135 inwoners telt.

Het leven nu
Sjaak heeft zijn boerderijtje helemaal opgeknapt (zie foto). Hij woont nu op 3000 vierkante meter grond. Geregeld komt zijn vriendin Christien uit Den Haag over. ’s Zomers ontvangt hij familieleden en kennissen, die bij hem een nachtje komen overnachten op weg naar Spanje. “Het leven hier is een beetje oubollig maar ontspannen,” zegt Sjaak. “Zoals bij ons in de jaren zestig.’ De mensen hebben een lage hypotheek en daardoor nauwelijks stress. Vaak hebben ze hun huis geërfd van opa of tante. De gemeentes zijn zeer klein; de burgemeester is daarnaast bijvoorbeeld boer of caféhouder. Wellicht daardoor geen fusiekoorts en een lage taks.”

IJs gebroken
Sjaak betaalt 750 euro per jaar voor alles ineen: ozb, waterschap, afvalstoffenheffing. Fransen zijn kat-uit-de-boom-kijkers, maar als je ze helpt dan is het ijs snel gebroken. Bijvoorbeeld als je hun brommer repareert. Frans spreken heeft Sjaak vroeger geleerd op de h.b.s.
Sjaak Meulenbeek is gezond en hoopt dit leventje nog jaren te kunnen voortzetten. Soms komt hij over naar hier voor familiebezoek, een reis van duizend kilometer. Of voor een interview.