De cover van het boek Dale 39. Foto: PR
De cover van het boek Dale 39. Foto: PR

Jan Wikkerink de onderduik bij zijn grootouders

Algemeen

Ontmoeting in de reeks ‘Zonder grenzen’

BREDEVOORT - Op initiatief van het Nationaal Onderduikmuseum worden twaalf ontmoetingen met de titel ‘Zonder grenzen’ in samenwerking met de Koppelkerk in Bredevoort georganiseerd. Op 16 december vindt het laatste gesprek van dit jaar plaats met Jan Wikkerink over zijn boek ‘Dale 39’, waarin hij de onderduik bij zijn grootouders Wiggers beschrijft.

Hendrik en Leida Wiggers ontvingen op 11 oktober 2012 postuum de hoogste Israëlische onderscheiding Yad Vashem. “Hij die een mens redt, redt de mensheid.” Op 13 april 2016 werd een Stolperstein gelegd bij de boerderij van Wiggers in Dale en dat is uitzonderlijk en veelzeggend omdat een Stolperstein gelegd wordt bij de adressen waar Joodse medeburgers zijn weggevoerd. Hoewel geen onderduikers werden gevonden werd Hendrik opgepakt en weggevoerd. Hij kwam niet terug. Wat waren de drijfveren voor deze hulp, welke impact heeft deze geschiedenis gehad op de familie? 

Onderduiken in de Achterhoek
In Aalten en de gemeenten rondom waren in de oorlog duizenden mensen van elders ondergedoken. Zij werden geholpen door heel veel dorpsgenoten, bijvoorbeeld een burgemeester, dominee, verzetsstrijders zoals de zussen Jolink in Varsseveld, Heleen en Piet Kuipers in Winterswijk, dominee Frederik Slomp in Ruurlo. Maar vooral ook waren het de gewone burgers die het verschil maakten.

Hendrik Wiggers woonde samen met zijn vrouw Leida in de Wolboom bij Aalten. Op de boerderij was het een komen en gaan van onderduikers, van neergeschoten piloten en een Joodse familie tot een burgemeester. Schaf raad, neem een beslissing. Verberg de verdrevenen. Verraad geen vluchteling. De woorden van Jesaja 16: 3 zal Hendrik Wiggers hebben gehoord in de kerk. In de oorlog werd hiermee vanaf de kansel een rechtstreeks appel gedaan op de kerkgangers. “Als een vreemde bij u aanklopt, weiger hem niet, help hem of haar die het minder getroffen heeft dan u.” 

In de oorlog was verzet plegen tegen het nazidom en het verbergen van onderduikers levensgevaarlijk. Kinderen kregen het pistool op de borst: “Zeg me waar de onderduikers zitten anders schiet ik je ouders dood.” Ieder hield zijn mond, ook kinderen werd horen, zien en zwijgen ingepeperd. Het verzet in de Achterhoek was groot. Op 19 april 1944 werd de boerderij overvallen door de Duitse Sicherheitsdienst (SD) en compleet overhoopgehaald. Heel vernuftig had grootvader in de schuur een schuilplaats gemaakt voor de joodse familie Meijler. Zij bleven daar veilig de rest van de oorlog maar er was armoede later zegt Leida bescheiden: “Ze hebben geen honger geleden”.

Boek Kleinzoon
Jan Wikkerink nam vorig jaar het besluit dat dit familieverhaal en vooral ook grootvaders nagedachtenis breder verteld moest worden. Met hulp van velen spoorde hij nieuwe waardevolle feiten op. Hij schrijft indringend over het dagelijks leven, over het verraad en de razzia van april 1944. Hoe man en vader Hendrik de legertruck wordt ingeschopt, is het laatste wat zijn gezin van hem ziet. Ook medestrijders worden die dag weggevoerd en keren nooit terug. “De familie van Heleen Kuipers heeft lange tijd in onzekerheid gezeten, net als bij mijn opa Hendrik Wiggers. De rouwadvertenties van hen beiden staan naast elkaar in de kranten van begin juli 1945”, aldus Jan Wikkerink.

Twaalf ontmoetingen zonder grenzen
Via een subsidie van de gemeente Aalten wordt deze twaalfdelige serie van bijzondere ontmoetingen mogelijk gemaakt en door een samenwerkingsverband tussen het Nationaal Onderduikmuseum en de Koppelkerk.Vanwege de coronamaatregelen is de avond bij te wonen via livestream (en kan dan ook later worden teruggekeken). Tickets voor de livestream zijn verkrijgbaar via de website van De Koppelkerk. Datum: donderdag 16 december 2021, aanvang: 20.00 uur. Kosten: 10 euro voor de livestream (exclusief ticketkosten).

In 2022 volgt een nieuwe serie
In februari 2022 staan het drama ‘Rademakersbroek’ en de resultaten van het onderzoek ‘Geef de namen een gezicht’ centraal. Het gaat over de massaexecutie op 2 maart 1945 van 46 mannen bij Rademakersbroek, op de grens van Varsseveld. Ingegaan wordt ook op het verhaal van de Bark en de explosie die daaraan voorafgingen. Dit wordt voorbereid in het Nationaal Onderduikmuseum.


koppelkerk.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant