Achterhoekse Eelke van Ark voelt zich helemaal thuis bij Follow the Money

VORDEN - Iedere serieuze journalist droomt ervan ooit De Tegel te winnen, in Nederland de hoogste onderscheiding voor een spraakmakende journalistieke productie. Eelke van Ark uit Vorden is de enige bij haar werkgever Follow the Money (FTM) die inmiddels drie Tegels op haar naam heeft staan.

Door Rudi Hofman

Eelke en haar collega Jan-Hein Strop ontvingen deze prestigieuze prijs vorige maand in de categorie Nieuws en ook de Publieksprijs viel hen ten deel. De twee maakten indruk met hun verhaal ‘Testen, testen, testen’ - alleen als het farmaceut Roche behaagt’.

Het FTM-duo ontdekte dat de meeste laboratoria afhankelijk waren van farmaceut Roche om te kunnen testen op corona en dat die leverancier weigerde het recept vrij te geven van een vloeistof waaraan op dat moment gebrek was. Hun publicatie leidde ertoe dat de farmaceut zijn receptuur alsnog vrijgaf waardoor er in Nederland veel meer coronatesten uitgevoerd konden worden.

Op de dag van publicatie, 26 maart 2020, had Eelke al twee Eurocommissarissen aan de lijn, besteedde de NOS in journaals aandacht aan de onthulling en mochten Eelke en Jan-Hein tekst en uitleg komen geven in de talkshow Op1.

Vorig jaar won de Vordense samen met enkele collega’s van KRO-NCRV’s Pointer en Reporter Radio ook de Publieksprijs van De Tegel én de Stuiveling open data award (20.000 euro). Zij hadden als team maandenlang gewerkt aan een productie over ‘Zorgcowboys’. Uitgebreid data-onderzoek wees uit dat veel zorgbedrijven torenhoge winsten maken waarvan bestuurders en eigenaren profiteren.

Ophef
‘Koploper’ was het Almelose thuiszorgbedrijf Anahid dat drie jaar op rij winstmarges van boven de 35 procent wist te behalen. De Zorgcowboys-productie zorgde landelijk voor ophef. In een reactie noemde minister Hugo de Jonge winstmarges van boven de 10 procent in de zorg ‘absurd’. Dit vloekt volgens hem met de tarieven in de sector die onvoldoende ruimte bieden om goede zorg te leveren.

Op de site van Follow the Money staat inmiddels een uitvoerig Zorgcowboys-dossier met talrijke verhalen over onder andere frauderende en graaiende zorgondernemers. Veel daarvan zijn door Eelke geschreven. “De eerste Zorgcowboys-productie heeft geleid tot een serie verhalen en een reeks uitzendingen op radio en tv. Dit heeft op beleidsmakers veel invloed gehad.”

Tot negen jaar geleden had de geboren en getogen Vordense nooit gedacht dat zij zich in een rap tempo zou ontwikkelen tot een gelouterde en zelfs prijswinnende onderzoeksjournalist. Voorheen werkte zij onder meer voor het Agrarisch Dagblad, de Regiobode en Omroep Gelderland.

Een uitstapje in 2009 naar Staatsbosbeheer bleek een regelrechte vergissing. De communicatiefunctie die Eelke daar had, bleek totaal niet bij haar te passen en zij kwam met een burn-out thuis te zitten. Later werkte ze ook nog een tijdje in de horeca in Zwolle - waar ze destijds woonde.

Bankencrisis
De trigger voor Eelke om zich voor het eerst echt in een onderwerp te verdiepen en vast te bijten, was de bankencrisis. Die begon medio 2007 in Amerika en leidde uiteindelijk tot een wereldwijde crisis.

Eelke: “Ik vond dit machtig interessant en wilde weten hoe het zover had kunnen komen en hoe de bankenwereld werkt. Ik ben daar volledig ingedoken door veel boeken te lezen en online zaken op en uit te zoeken. Er ging een hele wereld voor me open.”

Bij het grasduinen op internet stuitte Eelke in 2012 op de Nederlandse site van Follow the Money, het in 2009 opgerichte ‘onafhankelijk platform voor financieel-economische onderzoeksjournalistiek’. FTM bleek naar geschikte kandidaten op zoek te zijn en Eelke besloot een mailtje te sturen.

Eind 2012 bezocht Eelke voor het eerst de FTM-redactie in Amsterdam. “Ik sprak daar met Eric (Eric Smit, hoofdredacteur en medeoprichter van FTM, red.) en hij zei dat ze iemand zochten die zich in de zorg wilde verdiepen. Dit betekende dat ik door een economische bril zou moeten bekijken en uitzoeken hoe het Nederlandse zorgstelsel werkt. Dat leek mij een geweldige uitdaging en begin 2013 ben ik voor FTM aan de slag gegaan.”

Sensire
Met een productie over ‘De achterkamertjesdeal van zorgorganisatie Sensire’ speelde Eelke zich in de kijker. Dit leverde haar in 2014 de VOJN-Award voor beste online-onderzoeksjournalistiek op; VOJN staat voor Vereniging Online Journalistiek Nederland. Eelke is blij met de - zo vindt zij zelf ook - foeilelijke award die bij haar thuis staat. De mede door haar gewonnen Tegels bevinden zich op de FTM-redactie.

Door de coronabeperkingen had Eelke de pech dat zij en Jan-Hein Strop in mei niet konden schitteren op het jaarlijkse Tegels-gala in de schouwburg in Den Haag. Nu was dit noodgedwongen een online-event. “Dit overkwam mij vorig jaar ook al”, zegt de onderzoeksjournalist lachend. De prijsuitreiking volgt op een later moment.

Kers op taart
Het wederom winnen van De Tegel vervult Eelke met trots: “Ik vind het echt heel bijzonder en een grote eer. Het is de kers op de taart.”

Bij FTM is zij in een warm bad beland. Ze zegt in een heel fijne omgeving met een heel plezierig team te werken waarin iedereen samen optrekt, elkaar stimuleert en veel steun heeft aan elkaar. “Of ik nog eens ergens anders wil gaan werken? Voorlopig niet, ik ben te verzot op Follow The Money.”