Randbericht | Late lente

Late lente

“De bosanemoon bloeit dit jaar veel later dan in voorgaande jaren.” Ik schreef dat ergens op Twitter, het enige sociale medium waarvan ik gebruik maak. “De bloeitijden zijn dit jaar dezelfde als in mijn jeugd in de jaren 70 van de vorige eeuw.” Nog zo’n opmerking van mij die misbruikt werd. “Zie je wel, dat klimaatgezeur is allemaal onzin. Er is niets aan de hand.”

De koudste aprilmaand ooit, veel sneeuw en stevige vorst in februari. De hitte van de afgelopen jaren is vergeten. Dat was een incidentje. “Alles is weer normaal.” Ik zeg er niet eens meer wat van, ik schud slechts mijn vermoeide hoofd. Waarom bloeien planten later dit jaar? Omdat de temperaturen te laag waren. De kou van april heeft ook voordelen. Planten bloeien langer door. In een lente zoals ik die inmiddels gewend was bloeien zoete kers en krentenboompje slechts twee weken en dan is het al weer gedaan. Andere witbloeiende stuiken en bomen zijn daarna aan de beurt. Dit jaar is het anders.

De bosanemoon is voor mij altijd een plant geweest om in het voorjaar in de gaten te houden. Lang geleden bracht een tante op 1 april, mijn verjaardag, een bosje in het bos geplukte anemoontjes mee. Dat was lief. Als er meer dan 50 bloeien mag je er gerust een plukken voor je herbarium, schreef Jac. P. Thijsse honderd jaar geleden al. Als er duizenden in een bos bloeien, mag je best een bosje voor je neefje plukken. “De eerste van dit jaar”, zei ze erbij.

Ik zwierf toen al in de bossen rond en sloeg in mij geheugen de eerste bloei op. Later werd ik een serieuze botanicus die vele notitieboekjes vulde met plantenwaarnemingen. Later deed ik ook aan fenologie. Dat betekent dat je de eerste bloei van planten opschrijft. Die veranderde heel geleidelijk, maar ik kan nu met zekerheid zeggen dat de bosanemoon veel eerder bloeit dan in de jaren 70. Daarbij moet je nooit uitgaan van uitschieters. De vroegst bloeiende bosanemoon trof ik ruim tien jaar geleden halverwege januari op een beekoever aan. De laatst bloeiende in decennia zijn die van dit jaar.

Je moet nooit op enkele waarnemingen af gaan, maar op het moment dat de plant overal in bloei is. Uit mijn waarnemingen blijkt dan duidelijk dat de bloei van de bosanemoon in de Oost-Achterhoek vergeleken met 50 jaar drie weken eerder is. Heeft dat wellicht iets met opwarming en klimaatverandering te maken? Ik denk het, want een andere verklaring kan ik niet bedenken. Of deze en vele andere plantensoorten moeten opeens ingrijpend zijn veranderd. Een plotselinge mutatie? Of misschien is er een wonder gebeurt dat mij is ontgaan. Natuurlijk niet. Citeren van deze column mag, alleen in zijn geheel.