Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor waterplanten?

BREDEVOORT – Het proefschrift, een boek van 239 pagina’s dik, begint met een gedicht dat spreekt van een grote liefde voor de natuur, voor de kern van het leven. De samenvatting is in het Nederlands, de resultaten van het onderzoek van Rosanne Reitsema zijn in het Engels gepubliceerd. In februari verdedigde de oud-Bredevoortse haar onderzoek twee keer online, tijdens de tweede presentatie waren haar ouders en familie getuige. De 29-jarige Rosanne promoveerde tot Doctor in de Wetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen.

Door Karin Stronks

Waarom heeft Rosanne juist voor dit onderzoek gekozen? “Er is al wel onderzoek gedaan naar de gevolgen van klimaatverandering voor waterplanten. Daarbij is gekeken naar wat effecten zijn bij waterplanten bij één ‘onderdeel’ van klimaatverandering. Over de gevolgen van een combinatie van factoren is nog niet veel bekend. Daarom heb ik voor dit onderwerp gekozen”, legt Rosanne uit. Ze vervolgt: “Een voorbeeld hiervan is het blootstellen van een waterplant aan stroming én nutriënten, ofwel voedingsstoffen, én de toevoeging van CO2. En dan te kijken hoe de waterplant reageert. Dat heb ik in kaart gebracht. Ik heb veel gebruik gemaakt van Berula erecta, ofwel kleine watereppe, als modelsoort.”

Klimaatverandering
Het onderzoek van Rosanne brengt in beeld hoe waterplanten reageren op meerdere aspecten van klimaatverandering. “Ik heb meerdere experimenten gedaan, maar kan wel een voorbeeld geven: de plant Berula erecta is blootgesteld aan drie onderdelen, verhoogde CO2, nutriënten en stroomsnelheid. Deze drie factoren hadden soms tegengestelde effecten: CO2 stimuleerde de groei, nutriënten limiteerden, beperkten dus, indirect de groei door beschaduwing door algen en de verhoogde stroomsnelheid leidde tot een compactere groeivorm”, legt Rosanne uit. Ze vervolgt: “De resultaten van mijn onderzoek geven aan dat ondergedoken macrofyten, ofwel waterplanten, in laaglandbeken en -rivieren, zullen afnemen in biomassa-kwantiteit en - kwaliteit onder voortdurende klimaatverandering. Dit zal op zijn beurt negatieve gevolgen hebben voor ecosysteemprocessen en organismen die afhankelijk zijn van de macrofyten.” Volgens Rosanne is dit proces al gaande in rivieren en beken. Ze geeft aan: “Je kunt rustig stellen dat dit verontrustend is. Klimaatverandering is van alle tijden, maar het gaat wel heel snel tegenwoordig.”

Proefschrift
Rosanne heeft de liefde voor de natuur van huis uit meegekregen. Ze herinnert zich: "We hebben vroeger veel gewandeld, bijvoorbeeld in de bekendelle, en bezochten regelmatig de steengroeve in Winterswijk.” Ze slaagt voor haar vwo-diploma aan het Christelijk College Schaersvoorde en haalt haar bachelor Liberal Arts and Sciences op de University College Roosevelt in Middelburg. Rosanne legt uit: "Dat is een brede bacheloropleiding, ik speel ook harp, hier kon ik vakken combineren.” Haar master's degree behaalt ze aan de Universiteit van Wageningen, daar studeert ze biologie. "Mijn onderzoek daar ging over de effecten van inteelt voor planten”, vertelt Rosanne. Ze vervolgt: "In 2016 solliciteerde ik naar een plek aan de Universiteit van Antwerpen waar ik mijn PhD heb gedaan. Ik heb vijf jaar over dit traject gedaan. Dat was heel veel onderzoek doen en artikelen schrijven die werden gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Dat is dus hetgeen je geleerd hebt gaan toepassen, daar krijg je dan feedback op. Dit jaar, in februari, heb ik mijn proefschrift verdedigd. En haalde mijn diploma!”

Elf jaar studeren
Dit betekent dat Rosanne na het vwo elf jaar heeft gestudeerd. Rosanne glimlacht: “Ja dat klinkt heel lang… Tussendoor heb ik nog wel gewerkt, heb tot mijn promotietraject in Antwerpen steeds een bijbaantje gehad. En ik heb natuurlijk de steden waar ik heb gewoond en gestudeerd ook leren kennen. In Antwerpen, waar ik ben gepromoveerd, heb ik ook gewoond. In het begin kende ik gewoon helemaal niemand, maar al snel leer je collega’s kennen, Antwerpen is een hele leuke stad. Promoveren is eigenlijk als werken, je doet onderzoek in kassen, laboratoria en ook veldwerk. En als je de resultaten mooi hebt geanalyseerd en geordend in een grafiek, ja dat zijn dan de mooie momenten!”