Afbeelding

Zwaleman | Volle (paas)maan

Algemeen Columns

Volle (paas)maan

Het zal tegenwoordig niet zo gek veel meer voorkomen, maar vroeger was het in menig huisgezin de gewoonste zaak van de wereld, dat er dagelijks na het avondeten een stukje uit de Bijbel werd gelezen. Meestal was dat een van de vaste taken van het gezinshoofd. Van vader dus. Of van grootvader, als er meerdere generaties onder één dak woonden.
Bij ons staat wel een Bijbel in de boekenkast, maar ik moet bekennen dat ik er zelden in lees. Hooguit gebruik ik het boek als naslagwerk. Maar er is een ander boek dat ik weliswaar niet dagelijks, maar toch zeker één keer in de week ter hand neem. En dat ik daarom wel eens gekscherend mijn Bijbel noem. Van Oud-Achterhoeksch Boerenleven van 'meester' Hendrik Willem Heuvel heb ik twee exemplaren in mijn bezit. Een eerste druk uit 1927 en een wat nieuwer exemplaar, een herdruk uit 1991. De eerste koester ik als een kostbaar bezit, de tweede heeft een vaste plek op mijn bureau. Die raakt al iets beduimeld door het vele lezen.
Ook vorige week pakte ik in een verloren uurtje even 'Heuvel' er bij. En natuurlijk keek ik, met het paasfeest op komst, even hoe de Larense schoolmeester in zijn kinderjaren de stille week (de week tussen Palmpasen en Pasen) beleefde. Tijdens het lezen viel me opeens iets bijzonders op, iets wat ik nooit heb geweten.
Ik neem de vrijheid om even een stukje uit Oud-Achterhoeksch Boerenleven te citeren. Dat durf ik best te doen, want hoewel het pakweg honderd jaar geleden is dat Heuvel zijn jeugdherinneringen opschreef, is zijn boek nog steeds goed leesbaar. Ook al is zijn taalgebruik misschien een tikkeltje ouderwets en plechtstatig.
In het hoofdstuk De stille week schrijft Heuvel het volgende: "Nu is de Paaschmaan wassende en den eersten Zondag na de volle maan zal de grote Hoogtijd daar zijn. Iederen avond is zij al grooter en helderder en als ze zoo mooi glanst door de popelrij daarginds, dan zie ik haar plechtig schijnsel om het hoofd van Jezus, knielend onder de donkere olijven van Gethsémané's hof."
Ik liet de woorden even op me inwerken en opeens vroeg ik me af, of Pasen en volle maan misschien iets met elkaar te maken hebben. Als kind van zijn tijd zou Heuvel daar natuurlijk zo op kunnen antwoorden. Maar ik ben een kind van míjn tijd, ik sta niet zo dicht bij de natuur als de Achterhoekers van anderhalve eeuw geleden.
Gelukkig hebben we in onze tijd wel Google en Wikipedia. Dus kostte het me slechts een paar minuten om er achter te komen, dat het dit jaar inderdaad vlak voor Pasen volle maan is. Op Goede Vrijdag om precies te zijn, dus momenteel zitten we in het eerste kwartier. Oftewel, we hebben wassende maan, zoals Heuvel het noemde.
Even doorzoekend op internet kwam ik er achter dat Pasen meestal op de eerste zondag valt na de eerste volle maan na het begin van de lente op 21 maart. Al zijn daar ook wel eens uitzonderingen op. Zoals dit jaar, want de eerste volle maan van dit voorjaar hebben we op 21 maart zelf al beleefd. Dus op Goede Vrijdag is het al de tweede. Maar volgend jaar, als Pasen twee weken vroeger valt, zitten we weer op het goede schema. Op 8 april 2020 (Heilige Woensdag, dus vier dagen voor Pasen) is het niet alleen volle maan, maar zelfs Supermaan.
Ja, zo leer ik nog regelmatig iets van die oude schoolmeester!

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant